سبز نیوز

سبز نیوز

مطالب کاربردی گیاهان زینتی.گیاهان دارویی.کشت قارچ.کشت گلخانه ای.تراریوم و بونسای
سبز نیوز

سبز نیوز

مطالب کاربردی گیاهان زینتی.گیاهان دارویی.کشت قارچ.کشت گلخانه ای.تراریوم و بونسای

گرده افشانی در درخت خرما


 در اواخر زمستان و یا اوائل بهار با ظاهر شدن اسپات ها بر روی درخت فعالیت های حیاتی گیاه از قبیل گرده افشانی، لقاح و سرانجام تشکیل میوه آغاز می گردد.گرده افشانی انتقال دانه های گرده از بساک گل نر به سطح کلاله و یا مادگی گل ماده می باشد.

  چون خرما گیاهی دو پایه بوده و گل های نر و ماده به صورت جدا از هم روی پایه های جداگانه قرار دارند و از طرفی عملیات گرده افشانی بوسیله باد و یا حشرات بطور مناسبی انجام نمی گیرد لذا دستیابی به محصول مناسب چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی به میزان تلقیح گل ها بستگی دارد که معمولاً می بایست توسط انسان انجام گیرد.

        گل ماده دارای پوششی شامل دو ردیف سه تایی کاسبرگ به صورت فلس های کم و بیش چرمی و مادگی سه برچه ای است. بعد از عمل تلقیح معمولاً یکی از برچه ها رشد می نماید و به مرحله نهائی رشد می رسد. البته بندرت در برخی از ارقام مانند رقم شکر و یا برحی در مواردی دو تا از برچه ها تلقیح شده و به رشد خود ادامه می دهند. در مواردی که گل ها به هر دلیلی تلقیح نشوند هر سه گل به میوه تبدیل شده و در مرحله حبابوک ریزش می نمایند و در مواردی که ریزش نکنند نیز میوه ها از وضعیت رشد و ظاهر مناسبی برخوردار نبوده و با اینکه ممکن است تا مرحله خلال هم زنده بماند ولی ارزش چندانی ندارد.

      هم گل آذین نر و هم گل آذین ماده در غلاف های بزرگی بنام اسپات یا گریبانه قرار دارند. اسپات ها پوشش های چوبی محکمی هستند که گل های نر و ماده را تا زمان رسیدن درون خود حفظ کرده و پس از رسیدن شکاف برداشته و گل ها آزاد می گردند. در این زمان باید با بریدن و جدا نمودن اسپات های نر از روی درخت نسبت به جمع آوری دانه های گرده با روش مناسب اقدام نمود.

        اسپات های ارقام مختلف از نظر اندازه متفاوت هستند. طول اسپات های ماده قبل از ترک خوردن و باز شدن گل ها در ارقامی مانند کبکاب حداکثر بین 50 تا 70 سانتیمتر و در رقم شهابی بین 30 تا 40 سانتیمتر و عرض آن در کبکاب بین 10 تا 13 سانتیمتر و در رقم شهابی بین 13 تا 15 سانتیمتر می باشد.  حداکثر طول اسپات ماده در رقم سایر (استعمران) بین 60 تا80 و در رقم خضراوی بین 40 تا 50 سانتیمتر و حداکثر پهنای اسپات در استعمران 9 تا 10 و در خضراوی 8 تا9  سانتیمتر می باشد. اسپات هائی که اول ظاهر می شوند درشت تر و بزرگتر و اسپات های آخری کوچکترند.

      اسپات های نر نیز درشت هستند بطوری که طول اسپات در نر غنامی سبز و غنامی سرخ و خکری وردی و خکری کرطلی بین 60 تا 70 سانتیمتر و در سمسماوی، کوتاه و حدود 40 سانتیمتر است. طول اسپات نر در رقم غلامی از این هم بزرگتر و به یک متر می رسد. تعداد اسپات های نر در هر نخل بین 10 عدد برای نر سمسماوی تا 30 عدد در نر غلامی متغیر می باشد. رنگ اسپات ها در اکثر ارقام قهوه ای کم رنگ تا پررنگ و یا متمایل به قرمز است ولی در نر غنامی سبز دارای رنگ سبز سیر می باشد. معمولاً اسپات های نر کمی زودتر از اسپات های ماده ظاهر می شوند. بسته به گرمای هوا در سال هائی که هوا زودتر گرم می شود اسپات های نر معمولاً در بهمن ماه و دربرخی از سال ها در اوائل اسفند ماه ظاهر می شوند. در سال 1378 به علت گرمای زودرس هوا در منطقه بلوچستان، اسپات های نر دو هفته زودتر ظاهر شدند و همین امر سبب شد که تلقیح گل ها دو هفته زودتر صورت پذیرد.

      در همین سال و در همین منطقه از بین 14 رقم نرشامل تیس، جالق1،  جالق 2،  زابلی، راسک1، راسک2، مسکوتان، اسپکه، فنوج، گربیت، ساریوک، چانف و قصرقند، ظهور اسپات ها از 10 بهمن شروع (نر تیس) و تا 30 بهمن ماه (نر چانف) برای همه ارقام به طول انجامید.  بطور کلی 70 درصد این ارقام قبل از 20 بهمن ماه به گل دهی رسیدند. زمان ظهور اسپات ها به نوع رقم نیز بستگی زیادی دارد. در خوزستان در نر سمسماوی اسپات ها زودتر از بقیه ارقام نر ظاهر می شوند.

      پس از رسیدن دانه های گرده نر (معمولاً کمی قبل از شکاف اسپات) این اسپات ها را از درخت جدا کرده و پس از باز کردن اسپات گل آذین را از اسپات خارج ساخته و در محل مناسبی در سایه و بوسیله طناب آویزان می کنند تا به آرامی خشک شود. سپس اقدام به تکانیدن گل آذین بر روی ورقه تمیزی از روزنامه یا مقوا می نمایند تا دانه های گرده جدا گردند. گرده های جمع آوری شده را در یک ظرف شیشه ای خشک و مناسب قرارداده و از آن برای تلقیح با گرده افشان مکانیکی و یا با دست و به روش سنتی استفاده می کنند.

     در مواردی نیز خوشچه ها را جدا کرده و با بالارفتن کارگر از درخت اقدام به تکاندن آنان بر روی گل آذین های ماده می کنند و قسمت های کوچکی از خوشچه های نر را در بین گل های ماده قرار می دهند تا با بازشدن تدریجی گل های ماده دانه های گرده در اثر وزش باد و تکان خوردن رها شده و بر روی گل های ماده قرار گیرد.

     نظر به اینکه بازشدن اسپات های ماده همزمان نیستند لذا معمولاً گرده افشانی برای هر درخت در چند نوبت صورت می گیرد. در گرده افشانی مکانیکی دانه گرده را در یک مخزن شیشه ای که از یک طرف به یک لوله پلاستیکی قابل انعطاف و از طرف دیگر به مخزن پمپ هوا متصل می باشد ریخته و دانه های گرده با فشار هوا و از طریق لوله های آلومینیومی که قابل بلند و کوتاه شدن می باشند گرده را به میان گل های ماده هدایت می کند. این روش ساده و از نظر راندمان کار نیز سبب کاهش شدید هزینه گرده افشانی می شود.برای صرفه جوئی در مصرف دانه گرده آنرا با موادی مانند آرد یا سبوس مخلوط کرده و سپس اقدام به گرده افشانی می کنند. نتایج بررسی ها نشان داده است که مخلوط 15 درصد دانه گرده با 85 درصد آرد مناسب می باشد.

     گرده افشانی باید زمانی صورت گیرد که گل های ماده مناسبترین شرایط پذیرش گرده ها را داشته باشند به عبارتی احتمال تلقیح گل های ماده به حداکثر افزایش یابد. بررسی های انجام شده در مراکز تحقیقاتی مناطق خرماخیز کشور نشان می دهد که زمان مناسب گرده افشانی بسته به رقم نخل می تواند تا حدودی متفاوت باشد. بعضی بررسی ها در خوزستان نشان می دهد که 48 ساعت پس از باز شدن گل های ماده بهترین زمان گرده افشانی برای رقم استعمران خواهد بود، در حالیکه اگر گرده افشانی 5 روز پس از بازشدن اسپات ها صورت گیرد درصد تلقیح گلها به شدت کاهش می یابد.

در مواردی که روی یک رقم خاص بررسی صورت نگرفته باشد بهتر است عمل گرده افشانی در فاصله زمانی 24 تا 96 ساعت بعد از بازشدن اسپات های ماده صورت پذیرد.

از زمان ظهور تا بازشدن کامل اسپات مدت زمان زیادی طول می کشد. این زمان در بعضی از ارقام ممکن است به بیش از یک ماه بطول بیانجامد، لذا می بایست گرده افشانی را زمانی انجام داد که اسپات به خوبی شکاف برداشته و گل های ماده آشکار شده باشند.

 مزایای گرده‌افشانی مکانیکی         

    

       گرده‌افشانی یکی از مهمترین عملیات نخلداری و نیازمند به کارگر ماهر است و انجام آن در شرایط سنتی دارای هزینه و زمان زیاد می‌باشد. استفاده از این روش، سهولت در عملیات گرده‌افشانی و کاهش در هزینه را به همراه دارد. به عبارت دیگر در مقایسه دو روش(سنتی و مکانیکی) یک کارگر ماهر در فاصله زمانی 45 روز قادر به گرده افشانی 600-700 نخل خرما بوده، ولی دو کارگر در همین فاصله زمانی، با استفاده از دستگاه مورد نظر، قادر به گرده‌افشانی3750 نخل ماده بوده و هزینه نیز برابر (4/1) هزینه قبلی است، لذا می‌توان به افزایش تولید محصول کمک نمود.

به طور کلی مزایای گرده‌افشانی مکانیکی عبارتند از :

1 ـ عدم نیاز به صعود از درختان نخل خرما و سهولت عملیات گرده‌افشانی،

2 ـ کاهش هزینه‌ها

3 ـ عدم نیاز به کارگر ماهر

 4 ـ کاهش میزان گرده مصرفی (2/0 گرم به ازاء هر خوشه )

5ـ عدم خطر جانی جهت فرد گرده‌افشان    

6 ـ راندمان بسیار بالا

پس از عملیات گرده‌افشانی معمولاً در نخلستان سه مرحله مختلف در حین رشد میوه می‌توان مشاهده نمود:

مرحله اوّل : در این حالت کلیه گلهای ماده تلقیح شده‌اند و برچه‌ها به صورت بسیار کوچک و سبز و متراکم هستند.

مرحله دوّم: در این حالت برچه‌ها بزرگتر شده‌اند و تعدادی از گلهای ماده که همچنان تلقیح نشده‌اند به صورت برچه‌های سه‌تایی روی خوشه‌چه‌ها دیده می‌شوند.

مرحله سوّم : در این حالت تمام برچه‌ها بارور شده‌اند و میوه کامل شکل می‌گیرد. اگر گلهای ماده به موقع تلقیح نشوند تعداد گلهای بارور نشده زیاد خواهدشد. همان طور که جدول 7-2 نشان می‌دهد 16 روز تأخیر در تلقیح گلها، میزان درصد باروری آنها را به نصف تقلیل داده‌است. امروز ثابت شده است که دانه‌های گرده ارقام مختلف نخل خرما بر روی میزان محصول و کیفیت میوه اثرهای متفاوتی دارد.

تعیین شماره برگ درخت خرما به منظور نمونه برداری و تعیین عناصر غذایی

 

چکیده

خرما یکی از محصولات مهم واستراتژیک کشاورزی بشمار می رود وبراساس آمار فائودر سال 2002 سطح زیر کشت بارور آن 1100000  هکتار و میزان کل تولید آن 6135000 تن  گزارش شده است  خرما در هر پنج قاره دنیا کشت می شود ولی بیش از 99درصد از سطح زیر کشت و تولید آن مربوط به دو قاره آسیا و آفریقا می باشد. بیش از 85  درصد از کل تولید خرما متعلق به 5 کشور مصر، ایران، عراق، عربستان و پاکستان  می باشد.

 

مقدار عناصر غذایی که در اختیار گیاهان قرار میگیرد بر غلظت آنها در اندام های گیاهی اثر می گذارد افزون بر آن چنین تلقی می شود که اگر غلظت عنصر(یا عناصر) ازحد معین پائین تر رود عملکرد محصولات  محدود می گردد.

 

 این سطوح مشخص  در عناصر غذائی  حد بحرانی  یا  غلظت بحرانی نامیده  می شود. غلظت عناصر غذائی در اندام های گیاه با سن فیزیولوژیکی گیاه تغییر کرده وبین قسمت های مختلف گیاه تفاوتهای شدیدی را نشان می دهد. اما طی تحقیقات گذشته بهترین قسمت گیاه وزمان     نمونه برداری از آن جهت تعیین حدود بحرانی عناصر غذایی برای اکثر محصولات زراعی وباغی گزارش شده است. نخل خرما از معدود درختان مثمر و استراتژیک است که تاکنون بهترین زمان و اندام نمونه برداری وتعیین حدود بحرانی عناصر غذایی مشخص نشده است . در این راستا آزمایشی با اهداف زیر روی نخل خرما رقم استعمران به اجرا آمد:

تعیین بهترین برگ (برگ ها )درخت خرما جهت نمونه برداری به منظور تجزیه برگ

تعیین وضعیت عناصر غذائی ماکرو و میکرو در برگهای مختلف نخل خرما

 

جهت دست یابی به اهداف فوق برگ های موجود برروی سه اصله نخل خرمای رقم استعمران را از قسمت بالا و در جهت عقربه های ساعت شماره گذاری نموده و نمونه برداری از برگچه های وسط هر برگ انجام و میزان عناصر غذایی در آنها اندازه گیری شد. پس از تعیین غلظت عناصر غذایی در ردیف های مختلف تاج درخت خرما , نرمال بودن داده ها مورد بررسی قرار گرفت و تجزیه داده ها بر اساس طرح آشیانه ای انجام وبا استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مشخص شد که برای اندازه گیری فسفر، پتاسیم، مس , برگهای ردیف اول, برای اندازه گیری ازت و آهن برگهای ردیف هفتم، برای اندازه گیری منیزیم برگهای ردیف نهم و برای اندازه گیری کلسیم، منگنز و روی برگهای ردیف دهم نخل خرما بهترین برگ شناخته شدند. سپس به منظور بررسی ارتباط بین غلظت عناصر غذایی در برگهای مختلف آزمون همبستگی به عمل آمد و همبستگی بین غلظت عناصر مختلف در بهترین برگ ارائه شده جهت آن عنصر با سایر برگها تعیین گردید.

 

نتایج نشان داد که غلظت هر یک از عناصر غذایی موجود در برگهای ردیف 2 بیشترین همبستگی را با غلظت هر یک از عناصر در بهترین برگ دارا بود به نحوی که در رابطه با عناصر فسفر ،پتاسیم ،منیزیم ، آهن، منگنز، روی ،مس در سطح 1% و با کلسیم در سطح 5%  همبستگی معنی دار وجود داشت و فقط در رابطه با ازت همبستگی معنی دار حاصل نگردید لذا می توان گفت مناسبترین برگ جهت تعیین غلظت کلیه عناصر برگ ردیف 2  می باشد که غلظت کلیه عناصر را با یک همبستگی خوبی ارائه  می نماید.

 

درختان میوه ایران


فهرستی از درختان میوه و میوه هایی که از ایام گذشته در ایران وجود داشته و یا امروزه در کشورمان کشت می شود . در این نوشته سعی شده به نکته های کوچک ولی مفید نیز از میوه کاری اشاره کنیم  

میوه ها را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد .

·              میوه های استوایـــــــی (گرمسیری)                                  

·              میوه های مدیترانه ای

·              میوه های مناطق معتدل

·              میوه های بومی                                                                 

·              میوه های مغزدار

·              میوه های وحشی

·              میوه های غیرخوراکی

    درخت میوه

                                                 

آلبالو : بهترین راه تکثیر خوابانیدن است ولی با قلمه نیز تکثیر می شود .

ازگیل  : ( Mespilus germanica)  جزء میوه های شفت دار و زمان برداشت پائیز است .

انار : میوه انار یک سته است (berry) که کاسبرگ لایه بیرونی و یا پوست میوه را تشکیل می د هد و بهترین راه تکثیر؛ خوابانیدن است ولی با قلمه نیز تکثیر می شود .

آلو  : شامل چندین گونه وحشی و کشاورزی و میوه های هسته دارشفتهای نوع  Prunus ( آلو بخارا ؛آلو برقانی ؛ آلو قطره‌طلا و آلوکک )

انجیر: (Ficus spp ) نیمه گرمسیری  میوه در شاخه سال جاری تشکیل می شود و انواع دیگر( انجیرهندی – هلو انجیری )

آناناس :( Ananas comosus)  جزء میوهای استوایـی

انبه : ( Mangifera indica)  جزء میوهای همیشه سبز واستوایـی(گرمسیری) 

آووکادو : (Avocados)  جزء میوهای استوایـی

انگور ( مو) : نیاز به هرس زیاد دارد ؛ میوه مو به صورت جوانه های مخلوط جانبی روی شاخه های سال جاری تشکیل می شود .

آگلی : )پیوندی از پرتقال ، نارنگی و گریپ فروت , (  جزء مرکبات استوایی  

بادام  :( amygdalus communis)  جهت جلوگیری از سرمازدگی شکوفه از هورمون جیبرلین استفاده کنید .

بالنگ : ( citrus medica ) و جزء سیتروسهاست

به  : (gydonia oblanga)؛  دانه دار وجزء میوه های شفت دار

پاپایا (خربزه درختی)

پرتقال : دارای  گونه های شیرین و ترش است  ؛ جزء مرکبات استوایی

پسته  : مقاوم به خشکی و شوری

تمرهندی  : (Tamarindus indica) ؛ جزء میوهای استوایـی

تمشک ؛  تمشک سیاه : دارای گونه های متعدد است از طبقه rubus  

توت فرنگی : (Frigaria spp) میوه ای کاذب است  به هیچ وجه میوه محسوب نمی شوند اما در آشپزی به شکل میوه کاربرد دارد

خربزه : علائم رسیدگی نوک میوه نرم ؛ در ناحیه دم شیار به وجود بیایید وشبکه پوست برجسته شود و گیاهی از خانواده کدوئیان است

خرما : Phoenix dactylifera) ) ؛ ( تامار- رطب- خلال و کال مراحل مختلف رشدی میوه خرماست ) ؛ مقاوم به خشکی و شوری و تکثیر از  پاجوش

خرمالو  : ( Diospyros kaki) ؛ از میوههای بومی آسیاست

زرشک : نیمه گرمسیری

زیتون : نیمه گرمسیری

زالزالک  : (Crataegus spp. ) ؛ جزء میوه های شفت دار

زردآلو  : ((prunus armenica ؛ میوه های هسته دارشفتهای نوع  Prunus و دارای واریته هائی از جمله شکرپاره ؛ نادری و شاه  پسند مشهد می باشد

سیب : جزء میوه های شفت دار ؛ دانه دار ؛  به چهارپایه تقسیم می شوند : خیلی پاکوتاه EM9 .   پاکوتاه EM7,EM26 .  قوی EM2  . خیلی قوی         . EM 16

کوکبی (میوهٔ ستاره)

کیوی  : سفرس چینی Actinidia spp ))

گواوا (زیتون محلی) : ( (Psidium guajava ؛  جزء مناطق نیمه حاره ای

گیلاس : میوه های هسته دارشفتهای نوع Prunus    گلها روی شاخه های 2 ساله و 2 سال به بالا تشکیل می شود

گریپ‌فروت  : جزء مرکبات استوایی

گلابی :pyrus commonis)) ؛ جزء میوه های شفت دار ؛ گلها روی اسپورهای 2 ساله تشکیل می شود ؛ دانه دار ؛ پیوند مناسب اسکنه  ؛ دارای گونه های اروپا و آسیایی Pyrus spp   و تخمدان گلابی اپی جین است

لایچی  :( Litchi chinensis) ؛ جزء مناطق نیمه حاره ای

لیموشیرین  : حساس به سرما و جزء مرکبات استوایی  

موز  : جزء میوهای استوایـی

نارگیل : (Cocos spp) ؛ جزء میوهای استوایـی

نارنج  : مقاومت به امراض و نسبت به سرما  بیش از پرتقال

هلو :برای کشت هلو در اراضی قلیایی وآهکی پایه زرد الو – اراضی سنگین گوجه – اراضی سنگلاخی بادام  استفاده می شود – البته از خود هلو نیز می توان برای پایه استفاده کرد و میوه های هسته دارشفتهای نوع Prunus ؛ واریته های زودرس هلو قرمز رضائیه ؛ شاه پسند و انجیری دانشکده می باشد 0

 

 هندوانه : (Citrullus vulgaris ).  طالبی .  بادام ‌زمینی . بلوط ؛ توت .  خیار .

 

  دارابی .  ذغال‌اخته . شاه‌توت  شفتالو .  شلیل .  فندق .  کُنار .  لیمو

 

 ترش .  نارنگی . بلوط  .گوجه . گردو 

 

البته در ایران میوه های متعدد دیگری نیز وجود دارد که بصورت وحشی پرکنده اند و به دلایل مختلف استفاده نمی شوند و یا در مناطق محلی استفاده میشود .

گیلاس


 

 

 

 

برای درمان برونشیت و اسهال ؛ دم کرده هایی از آنها تهیه می شود.

این دم گیلاسها مــــدر بوده و همچنین در ترکیبات جوشانده های لاغر کننده نیز وجود دارد.

برگ درخت گیلاس دارای همان اثرات بوده و علاوه بر دفع گاز شکم ضد کم خونی نیز است.

میوه گیلاس را تازه و یا بصورت کمپوت مصرف می کنند.

چوب گیلاس محکم بوده ورنگ خوبی دارد. به همین خاطر در صنایع کنده کاری و مبل سازی بکار میرود.این گیاه همچنین گردهدهنده و عسل دهنده خوبی است.

 

در صورت زخمی شدن درخت ؛صمغ از آن به بیرون جاری می شود .

کیوی


کیوی یک گیاه دوپایه بوده و گرده افشانی آن توسط باد و حشرات انجام می شود ولی زنبور عسل به عنوان حشره ای ویژه برای گرده افشانی گل های کیوی می باشد که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد . ریشه های کیوی بزرگ و گوشتی می باشند . برگ های کیوی دارای پرزهایی است که بر روی تبخیر و تعرق ، آفات و بیماری ها و تبادل گازی گیاه تاثیر می گذارند . برگ ها در کیوی مهم می باشند ، چرا که نسبت بین سطح برگ بر اندازه نهایی میوه تاثیر مستقیم دارد . رشد جوانه ها در درخت کیوی همانند درخت انگور می باشد و گل های آن بر روی شاخه های فصل جاری تشکیل می شوند . کیوی از درختانی است که سال آوری دارد و ازدیاد محصول در یک سال سبب کاهش محصول در سال های آینده می گردد . دوره نونهالی درخت کیوی 3 الی 4 سال می باشد .

تکثیر درخت کیوی : افزایش به وسیله بذر ، قلمه ، پیوند و کشت بافت صورت می گیرد . در افزایش توسط بذر جنسیت کیوی را تا زمان به گل رفتن یعنی 7 سالگی نمی توان تشخیص داد به همین دلیل خیلی مفید نمی باشد . در افزایش توسط قلمه ، قلمه چوب نیمه سخت آن را اواخر بهار تا اواسط تابستان گرفته و در سیستم مه افشان قرار می دهند .

گل در کیوی : گل های کیوی سفید رنگ بوده که در نهایت به زرد طلایی تغییر رنگ می دهند و هیچگونه شهدی ندارند اما رایحه خوشبویی را تولید می کنند . البته به دلیل نداشتن شهد برای زنبورهای عسل جذاب نیستند و به همین دلیل گرده افشانی درخت کیوی با مشکل مواجه می گردد .  بایستی توجه داشت که گل ها در پایه نر زودتر از پایه ماده باز می شوند و این یکی از روش های تشخیص گیاه نر می باشد .

هرس درخت کیوی :  برای گلدهی بیشتر بایستی درخت کیوی را هرس کرد ، که هرس تابستانه و استفاده از کند کننده های رشد سبب تحریک گیاه برای گلدهی بیشتر می شود . البته از پاهنگ برداری نیز استفاده می گردد .

تولید میوه : تعداد گل در کیوی بسیار زیاد است ولی تعداد کمی از آنها به میوه تبدیل می گردند . از عوامل آن عدم گرده افشانی ، سقط جوانه گل ، عدم تامین نیاز سرمایی ، متعادل نبودن نسبت بین برگ و میوه می باشند .

شاید مهمترین مسئله در پرورش کیوی گرده افشانی گل های آن باشد چرا که رابطه مستقیم با تعداد و اندازه نهایی میوه دارد . برای گرده افشانی بیشتر هم راههای زیادی است که از جمله مبارزه با علف های هرز به دلیل داشتن گل های جذاب تر از گل های کیوی ، رعایت اصول فاصله درختان گرده دهنده و گرده پذیر و راههایی برای جذب حشرات و بویژه زنبور عسل به باغ خود . البته فراموش نکنید برای افزایش میوه در کیوی گرده افشانی به صورت مصنوعی هم انجام می گردد .

ارزش غذایی کیوی : این میوه سبز رنگ با پوستی کرکدار دارای مقادیر زیادی ویتامین ث است . ویتامین A ، E و پتاسیم ، فولیک اسید ، آهن نیز دارد . به دلیل وجود آنزیم هایی که در کیوی وجود دارد از آن برای نرم کردن گوشت استفاده می کنند که در اثر حرارت به سرعت از بین می رود . (دوستداران آشپزی حتما از این روش برای نرم و ترد کردن گوشت استفاده کرده اند ) . سعی کنید کیوی را به همراه لبنیات مصرف نکنید

درخت پرتقال


درخت پرتقال در بین دیگر مرکبات بیشتر کشت شده و درختی نسبتا بزرگ بوده که ارتفاع آن به 5 تا 9 متر می رسد و چوب آن ( اسکلت بندی ) محکم می باشد . عمر اقتصادی درخت پرتقال بین 50 تا 60 سال است . به طور معمول تا 8 سالگی محصول اقتصادی ندارد . درخت پرتقال در سال های اول شاخه هایی را تولید می کند که دارای تیغ های بزرگی هستند ( مرحله نونهالی  Juvenility ) . پهنک برگ ( سطح برگ ) به رنگ سبز تیره ، نوک تیز و گوشواره های آن نسبتا باریک و کوچک می باشد . سرشاخه های در مرحله جوانی زاویه دار بوده و در محل اتصال برگ ها خار کوچکی قرار دارد . گل ها در پرتقال به رنگ سفید و خودبارور می باشد ( نیاز به گرده افشانی توسط حشرات و ... ندارد ) . برخی از واریته های پرتقال ( انواع ) دارای تخمدان استریل ( عقیم ) بوده و میوه های بدون بذر و کم بذر تولید می کنند . شکل میوه به طور معمول کروی تا کشیده می باشد . پوست میوه نسبتا صاف ولی بر حسب رقم و شرایط آب و هوایی متغییر است . پرتقال جنوب پوست ضخیم تر و گوشت راحت تر از پوست جدا می شود و در محل هایی که هوا در فصل رسیدن میوه خنک است ( شمال ) رنگ پوست و گوشت تیره تر است .

در نواحی خشک و بیابانی میوه شیرین تر و عطر آن بیشتر است . بارندگی بالا و درجه حرارت بالا سبب کاهش کیفیت میوه می گردد . بذر ها از لیمو ، نارنگی بزرگتر ولی از گریپ فرود کوچکتر است و رنگ لپه آن سبز می باشد . بذر ها در پرتقال اکثرا به صورت چند جنینی ( Polyembryo ) می باشند . در شمال پرتقال ها ترش تر و اسید آن بیشتری دارند و دلیل آن کم بودن نور و آفتاب بوده و درخت قادر به ذخیره کردن مواد قندی نمی باشد .

 

طبقه بندی پرتقال :

1 – انواع گرد و معمولی ( Raund ) 2 – گره نافدار ( Novel ) 3 – خونی یا توقرمز ( blood orange ) 4 – گروه بدون اسید ( اسیدلس ) ( acidless )

بیشتر انواع تجاری پرتقال عبارتند از : Valencia – Pilencia – Pineapple – Hamline – Marrsearly – Salvsiana

گروه پرتقال های Novel به گونه ای می باشند مه درون میوه اصلی یک میوه کوچکتری به وجود می آید ( بچه میوه ) – مانند انواع واشنگتون ناول ، جیلت ناول

پرتقال های خونی برای اینکه زنگ قرمز که همان رنگیزه آنتوسیانین می باشد در آنها تشکیل شود بایستی در زمان رسیدن شب های خنکی را داشته باشند . مانند تارکو ( Taraco ) ، سانجین ، سانگیونلا ( Sanguinella) ، Morro

انواع بدون اسید ارزش اقتصادی نداشته و فقط در کشور های عربی مانند مصر و الجزایر طرفدارانی دارد

انواع بدون بذر تقریبا وجود ندارد و به طور معمول پرتقال هایی را که بین 0 تا 5 بذر داشته باشند را بدون بذر ( Seedlease) گویند . مانند ناول ، والنسیا ، Juffa ، Amling

انواع بذر دار پرتقال بین 15 تا 20 بذر دارند . مانند Pineapple ، Pursenbrown و انواع پرتقال های محلی ایران

پرتقال را علاوه بر روش های فوق می توان به سه دسته زودرس ، میان رس و دیر رس طبقه بندی کرد

زودرس : اوایل آذر ماه میوه قابل برداشت است . مانند Navel ، Pursen brown ، Hamline ، Marsseady ، Salvstiana

میان رس : از آذر تا بهمن ماه میوه قابل برداشت است . مانند Juffa ، Queen ، Pineapple ، پرتقال های محلی ایران

دیررس : از ظهور گل تا رسیدن میوه یکسال طول می کشد . مانند Valencia  که دارای بهترین رنگ و کیفیت در بین تمام پرتقال ها می باشد و میوه آن در فروردین و اردیبهشت قابل برداشت است . این پرتقال بهترین پرتقال جهان می باشد و عیب آن یکی دیررس بودن آن می باشد و دیگری اینکه پوست میوه و گوشت میوه به سختی به هم چسبیده اند و به همین دلیل برای تازه خوری مناسب نمی باشد  

کود دهی درخت پرتقال : به طور کلی در مرکبات به دلیل استفاده زیاد آهن به طور معمول کمبود عنصر آهن مشاهد می گردد و علائم آن بدین شکل می باشد که رگبرگ ها به رنگ سبز باقی مانده و سطح برگ بیرنگ می گردد .در منزل با استفاده از کود های کامل و در سطح باغ های تجاری با استفاده از کلات آهن این کمبود را رفع می کنند . البته درخت پرتقال برای یک محصول دهی مناسب به کود های دیگر همچون فسفر ، پتاسیم و ازت نیازمند است که می توان با استفاده از کود دامی تا حد زیادی آن را مرتفع ساخت ولی در سطوح تجاری استفاده از کودهای شیمیایی الزامی است .

خواص پرتقال : میوه پرتقال منبع ویتامین ث می باشد . مصرف مداوم پرتقال می تواند در درمان سرطان ها بویژه سرطان معده موثر باشد . همچنین مصرف آب پرتقال سبب پایین آوردن کلسترول خون می گردد . البته یک آب میوه طبیعی پرتقال شیری رنگ می باشد و بایستی از پوست سفید رنگ آن هم برای گرفتن آبمیوه استفاده نمود .

انبه


محصولات باغبانی گرمسیری در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب رشد و کرده و حداکثر تولید را خواهند داشت.

مناطق جنوبی کشورمان با وجود اینکه شرایط ایده آل (گرما و رطوبت مناسب) را ندارد بعضی از محصولات گرمسیری انبه به خوبی رشد کرده و عملکرد بسیار بالایی دارد که در اقتصاد نقش مهمی ار ایفا می کند.

بررسی ها نشان می دهد که تولید این گونه محصولات اقتصادی بوده و صادرات آنها نیز امکان پذیر
می باشد.

تاکنون توجه چندانی به میوه های گرمسیری معطوف نشده و حداقل تا ابتدای دهه اخیر عملا در
برنامه ریزی ها مدنظر قرار نگرفته است به طوری که وضعیت نامناسب باغات گرمسیری از جمله انبه خود مبین این ادعا است.

با اقدامات اخیر سازمان تحقیقات, آموزش و ترویج کشاورزی و همچنین معاونت باغبانی وزارت کشاورزی به منظور افزایش تولید این محصولات امید است شاهد شکوفایی این محصولات ارزشمند در کشور باشیم. تلاش در جهت شناساندن میوه های گرمسیری در سطح مملکت و ایجاد بازار داخلی کمک موثری در فراهم آوردن امکانات صادرات این محصولات فراهم خواهد نمود. 

ادامه مطلب ...

مرکبات وانگور


مرکبات

تامین نیاز غذایی و ایجاد تعادل بین عناصر مورد نیاز درختان مرکبات از عوامل موثر در تولید محصول با کیفیت مطلوب ، بازارپسندی و افزایش خاصیت نگهداری میوه ، پس از برداشت می باشد .

تاثیر عناصر مختلف بر مرکبات تو علایم کمبود آنها :

ازت (N) : باعث تسریع ظهور گلها و شکوفه دادن درختان در برابر شده و نقش مهمی در باز شدن جوانه های برگی و بارور شدن تخمدان دارد ، در صورت کمبود برگها سبز روشن شده و پس از مدتی شروع به ریختن کرده و شاخه ها کوتاه می شوند . میوه ها کوچک و رنگ پریده باقی می مانند .

فسفر (p)  : ضخامت پوسته را کاهش می دهد ، باعث شیرینتر شدن میوه و افزایش بازار پسندی آن می گردد . اگر گیاه با کمبود فسفر مواجه شود ، برگهای پیر سبز تیره شده و سرشاخه ها خشک می گردد ، تعداد شکوفه ها و میوه ها نیز کاهش می یابد و پوست میوه ها ضخیم می شود .

پتاسیم (K) : عمدتاً بر رنگ یموه اثر داشته و باعث نارنجی شدن آن می گردد . مقدار ویتامین C را افزایش داده و ریزیش میوه ها را از درخت کاهش می دهد و اگرگیاه کمبود پتاسیم داشته باشد ، نقاط صمغی روی برگ ظاهر می شود که به تدریج بزرگ شده و سیاه یا قهوه ای می گردد . و میوه ها خشن ، بدرنگ و کم آب می شود.

منگنز (Mn) :‌در واکنشهای آنزیمی گیاه نقش داشته و به فتوسنتز نیز کمک می کند . در صورت کمبود کمبود منگنز حاشیه برگهای جوان سبز روشن شده و اطراف رگبرگها سبز تیره باقی می ماند . با شدیدتر شدن علایم کمبود نواحی سبز کم رنگ روی برگ گسترش یافته و لکه های سفید رنگی روی آنها پدید می آید .

بر (B) :‌به عنوان تنظیم کننده عمل می کند ، اثرات ناشی از کمبود کلسیم را به تاخیر می اندازد ولی نمی تواند جایگزین آن شود . اگر گیاه با کمبود بر مواجه شود لکه های آبگز روی برگهای جوان ظاهر می شود که بعداً قهوا ای یا خشک می شود . رگبرگها ضخیم و شکافدار ،‌میوه ها کوچک و چروکیده شده و ماده صمغ مانندی داخل آن جمع می شود.

روی (zn) : بر رشد شاخه های جوان تاثیر داشته و جوانه های برگ و گل را افزایش می دهد . در صورت کمبود روی جوانه های برگی باد کرده ولی باز نمی شوند ، برگها باریک ، نازک و روشن تا سفید هستند . این مجموعه به شاخه ها حالت مشعلی و لختی خاصی می دهد که اصطلاحاً به آن کچلی درخت گفته می شود پوست میوه ها کلفت ، سفید ، ضخیم و میوه غیر قابل فروش می شود .
 

انگور

انگور با انواع خاکها خود را تطبیق داده و عناصر غذایی مورد نیاز آن نسبت به سایر محصولات باغبانی کمتر است اما کمبود هر کدام از آنها حتی به مقدار کم نیز تاثیر زیادی بر کیفیت و کمیت محصول خواهد داشت .

تاثیر عناصر مختلف بر انگور و علایم کمبود آنها:

ازت(N): باعث افزایش  رشد شده و علائم کمبود آن تا زمانی که خیلی شدید نباشد به آسانی قابل تشخیص نیست . ولی در کمبودهای شدید برگها کم رنگ و مایل به زرد شده ورشد شاخه ها کاهش می یابد .

فسفر(P): در تبدیل قند  به نشاسته نقش داشته ولی کمبود آن در تاکستانها شایع نیست .علائم کمبود بستگی به واریته آن دارد(شکل1و4).

پتاسیم(K): باعث  بهبود کیفیت انگور شده از نرم شدگی و لهیدگی و ریزش پیش از موعد حبه ها جلوگیری نموده و مانع رسیدگی ناهماهنگ آنها می گردد .علائم کمبود آن در قسمت میانی ساقه ها دیده می شود . حاشیه برگها کلروز شده حبه ها ریز می ماند و قسمت پایین خوشه متلاشی و خشک می گردد و حبه ها کشمش مانند می شوند .(شکل2)

روی(Zn):از ریزش حبه ها چلوگیری نموده و به ساخت هورمون اکسین کمک می کند در صورت کمبود. محل اتصال دمبرگ به پهنک توسعه نیافته و باریک می ماند. گیاه دچار کمبود اکسین شده و رشد آن مختل می گردد. حبه ها نا رس باقی مانده و شروع به ریزش می کنند.

منگنز(Mn): نقش آن مشارکت در سیستم های آنزیمی و تولید کلروفیل است. علائم کمبود معمولا تا سه هفته پس از گلدهی ظاهر شده و این علائم با زرد شدن بین رگبرگها آغاز می گردد و اغلب در برگهای جوان دیده می شود.(شکل3)

بر(B): این عناصر در فعالیتهای حیاتی گیاه نقش عمده ای داشته. باعث ساخت پکتین شده و مقاومت گیاه را نسبت به سرما و بیماریها افزایش میدهد و به رشد ریشه نیز کمک می کند. در صورت کمبود اختلالاتی در رشد و نمو دانه گرده به وجود می آید که میزان محصول را به شدت کاهش می دهد. علائم کمبود بر در انگور به آسانی قابل تشخیص است. به طوری که بوته های با کمبود شدید. میوه نداشته و برخی از خوشه ها سوخته و خشک می شوند و فقط ساقه خوشه همراه با چند حبه باقی می ماند.

منبع: