سبز نیوز

سبز نیوز

مطالب کاربردی گیاهان زینتی.گیاهان دارویی.کشت قارچ.کشت گلخانه ای.تراریوم و بونسای
سبز نیوز

سبز نیوز

مطالب کاربردی گیاهان زینتی.گیاهان دارویی.کشت قارچ.کشت گلخانه ای.تراریوم و بونسای

انجیر

نام فارسی : انجیر                                       نام انگلیسی : Fig

نام علمی : Ficus carica                              خانواده : Moraceae

 انجیر با توجه به ارزش غذایی و طبی بالا در بیشتر نقاط دنیا از جمله گرمسیری ، نیمه گرمسیری و معتدله کاشت می شود . استان فارس و شهرستان استهبان سهم عمده ای در تولید انجیر خشک در ایران و دنیا دارند .

محیط رشد : انجیر یک گیاه خزان کننده بوده که ویژه مناطق نیمه گرمسیری می باشد و به زمستان ملایم و تابستان گرم نیاز دارد . ( توجه داشته باشید که دمای پایین در زمستان کاشت انجیر را محدود می کند ) . در فصل گلدهی انجیر نباید آبیاری انجام داد و بهتر است در محیط رشد هم بارندگی وجود نداشته باشد تا حداکثر محصول دهی را داشته باشیم .

خاک مورد نیاز شنی رسی بوده با PH در حدود 6 تا 7.5 که برای رشد انجیر مناسب است . مقاومت این گیاه نسبت به خشکی و شوری زیاد ، حساسیت آن به کمبود آهن و روی زیاد نیست ولی به سدیم و بور حساس است .

ازدیاد : روش ازدیاد به وسیله بذر ، قلمه ، پاجوش ، پیوند . البته ازدیاد با بذر به ندرت انجام شده و مخصوص مراکز تحقیقاتی می باشد . توسط قلمه های چوب 2 الی 3 ساله به راحتی تکثیر می شود . طول قلمه ها در حدود 40 سانتیمتر بوده که در اواخر زمستان جدا می گردند .

انواع انجیر : خوراکی و غیر خوراکی می باشد

انواع انجیر خوراکی : ازمیر ، معمولی ، سان پدرو

انجیر استهبان از نوع ازمیر می باشد که محصول دوم آن اقتصادی و قابل استفاده است . ارقام آن عبارتند از انجیر سیاه ، سبز ، شاه انجیر و کشکی

انجیر های معمولی به صورت پارتنوکارپیک تولید شده و نیازی به گرده افشانی ندارد . ( انجیرهای سیاه موجود در بازار )

انجیر های غیر خوراکی به نام " بر " نامیده شده که زمستانه ، بهاره ، تابستانه دارند و از نوع بهاره آن برای " بردهی " یا گرده افشانی درخت انجیر استفاده می شود

برای گرده افشانی از زنبور " بلاستوفاگا " استفاده می نمایند که درون میوه های انجیر غیر خوراکی زندگی می نمایند .

بازار فروش انجیر : بازار فروش محصولات کشاورزی در ایران هیچ تضمینی ندارد . اما به طور کلی در مورد انجیر های معمولی به دلیل کمی زمان انبار داری آن و توان کم حمل و نقل بایستی به بازار فروش نزدیک باشید . ( قیمت آن هم در شیراز برای مصرف کننده به صورت نوبرانه و کیفیت محصول از 1500 تا 300 تومان می باشد البته در تابستان 84 )  اما در مورد انجیر های خشک به دلیل داشتن خاصیت انبارداری و توان حمل و نقل و از همه مهمتر وجود بازار در خارج از کشور قابل تامل بیشتری است . اما مراقبت و نگهداری بیشتری نیاز دارند . ( قیمت فروش آن را در دست ندارم )  

نکته : از آنجا که اطلاعات در مورد درخت انجیر بسیار زیاد و گسترده می باشد و در این بخش مجال آن نیست ، دوستانی که تمایل دارند اطلاعات کاملی درباره درخت انجیر داشته باشند برای دریافت اطلاعات کامل آن با من تماس بگیرند  و دوستانی که اطلاعاتی در رابطه با انجیر دارند برای ما ارسال نمایند ، تا در اختیار دیگر دوستان قرار گیرد .

نخل روغنی


گیاهشناسی :

    نخل روغنی با نام علمی guineensis Elaeis متعلق به خانواده نخیلات Palmaceae بوده از سواحل غربی آفریقا و کشورهای آسیایی نظیر اندونزی و مالزی منشاء گرفته است. نخل روغنی گیاهی یک پایه بوده و برخلاف خرما تولید پاجوش نمی کند. ساقه گیاه واحد و رشد آن منحصر به وجود جوانه انتهایی می باشد.برگها به صورت مارپیچ و با میانگره های کوتاه روی تنه ظاهر می شوند. با اینکه نخل روغنی گلاذین خوشه ندارد ولی میوه ها به صورت Cluster (مجتمع) تشکیل می شود.

 

خصوصیات گیاهشناسی و ژنتیکی نخل روغنی :

    باتوجه به اینکه این گیاه تولید پاجوش نمی کند، تنها از طریق بذر و یا کشت بافت قابل تکثیر می باشد.بذر گیاه در شرایط محیطی گرم و مرطوب بعد از طی 100 -90 روز جوانه می زند، با این وجود در شرایط نامساعد سالها جوانه نمی زند، از این رو اغلب باغداران تمایل به خرید و تهیه نهال هایی دارند که حاصل جوانه زنی و رشد بذور می باشد (در این حالت گیاه دارای 5 -4 برگ می باشد).

میوه های نخل روغنی به صورت متراکم در نزدیک یکدیگر به حالت Cluster رشد و نمو می کند و به لحاظ تقسیم بندی بوتانیکی سته می باشد (نظیر نخل خرما).

گیاه بالغ نخل روغنی، هرسال 25 -20 عدد برگ تولید می کند. باتوجه به نقش مستقیم برگها در میزان فتوسنتز، تعداد برگ، اندازه و وضعیت سلامت برگ بسیار مهم و قابل توجه می باشد. با این وصف باید اضافه نمود که چون گلها در قاعده برگ (Leat Base) تشکیل می شود، هرچه مقدار برگها بیشتر باشد، تعداد گلهای بیشتری تولید شده و در نتیجه به تعداد کلاسترهای میوه افزوده       می شود.

از زمان کشت بذر و جوانه زنی آن، گیاهچه حاصل را به گلدان های پلاستیکی به مدت    5 -4 ماه منتقل می کنند. بعد از این مدت، گیاه رشد کرده را به خزانه منتقل کرده و به مدت یک سال در آنجا نگهداری می کنند.

در این مدت نگهداری، گیاه تولید حدود 15 برگ می کند که در این زمان به عنوان یک پایه بذری 18 -16 ماهه آماده انتقال و کشت به زمین اصلی می باشد. (بطور معمول هر ماه تولید یک برگ جدید می کند).

باردهی گیاه پس از گذشت 4 -3 سال از سن پایه بذری آغاز می گردد. در این سن گیاه ارتفاعی در حدود 2 متر دارد و بعد از آن بسته به رقم و شرایط اقلیمی منطقه کشت سالانه 70 - 35 سانتیمتر رشد طولی خواهد داشت. گیاه در سن 10 -6 سال بیشترین میزان عملکرد و تولید را دارد و این میزان تا سن حدود 30 سالگی به صورت اقتصادی خواهد بود، با این وجود بعد از این سن نیز گیاه باردهی خوبی دارد.

عملکرد متوسط نخل روغنی 4 -3 تن در هکتار می باشد.

گیاه کاشته شده در زمین اصلی ابتدا به مدت چند ماه تنها تولید گلهای نر می کند که این گلها در قسمت لیف (قاعده برگ) ظاهر می شود. بعد از این مدت، تولید گلهای ماده آغاز می شود و بعد از این مرحله تولید توام گلهای نر و ماده را خواهیم داشت.

 

نگهداری و شرایط مناسب در خزانه :

     طبق مباحث اخیر، پایه های بذری که تولید 5 -4 برگ نموده اند برای رشد و استقرار بهتر، توسعه ریشه و افزایش ذخایر کربوهیدرات در بافتها به خزانه منتقل می گردد. معمولاً باغداران در انتخاب پایه ای که تولید بذر می کند، دقت زیادی بکار می برند تا بهرحال بذر مربوط به گیاهی خوب و قوی و با عملکرد بالا باشد.

برای نگهداری مطلوب پایه های بذری و به دست آوردن پایه ای با رشد و قدرت مناسب، موارد زیر حایز اهمیت و توجه می باشند:

1 - انتخاب مکان خوب و مناسب برای خزانه: از جهت، قابل کنترل بودن، در دسترس آسان قرار داشتن قابل کشت و کار و سایر موارد فنی انتخاب باغ یا خزانه.

2 - انتخاب پایه های بذری مناسب :

     در انتخاب پایه های بذری همان طور که قبلاً گفته شد، ضمن اینکه باید از پایه مادری مولد بذر اطلاع حاصل نمود، باید از بین پایه های بذری رشد کرده، آنهایی انتخاب شوند که قوی، شاداب، سالم،رشد معمولی (نه کند و نه سریع) و قطرتنه مناسبی داشته باشند. علی رغم اینکه نخل روغنی معمولاً به صورت دگرگشنی لقاح می یابد و حالت هتروزیگوتی در بذور (نتاج) بارز می گردد ولی در نظر داشتن سلامت گیاه مادری، عملکرد مطلوب، مقاومت به شرایط نامناسب و سایر ویژگیهای مطلوب به عنوان پایه مادری باید مدنظر واقع شود تا بذور تحت کشت، حتی الامکان از این دسته پایه های مادری انتخاب شوند.

3 - آبیاری منظم و دقیق، کوددهی مناسب و مطلوب : براساس آزمون خاک، مراقبت علیه بیماریها و آفات گیاهی و مبارزه دائمی با علف های هرز باید بطور دائم صورت گیرد.

4 - از مکانهایی که قبلاً محل کاشت گیاهانی چون کاکائو، قهوه و نخل روغنی بوده است نباید به عنوان خزانه استفاده کرد چرا که مواد مترشحه از ریشه این گیاهان از رشد مطلوب پایه های بذری می کاهد.

5 - خاک خزانه باید تا عمق 40 سانتیمتر شخم بخورد.

6 - کاشت گیاهان لگوم و برگرداندن آنها همراه با شخم اثر مطلوب و مفیدی در رشد و توسعه نهال بذری خواهد داشت.

7 - برای داشتن خزانه ای منظم و قابل رسیدگی، تسطیح خزانه ضروری می باشد.

8 - بلوک های استاندارد برای کشت در خزانه (منظور از بلوک همان کرت میباشد) به ابعاد 5/3 ×45 متر می باشد.

9 - کود کامل 20 :10: 10 به مقدار 250 کیلوگرم در هکتار اثرات خوبی در رشد داشته و در اغلب خزانه های پرورش نهال بذری نخل روغنی غیرقابل چشم پوشی می باشد.

10 - آبیاری باید در خارج از زمانهای گرم روز و در زمان طلوع یا غروب انجام گیرد با این وجود نیاز آبی این گیاه بالاست.

11 - برای جلوگیری از تبخیر سطحی خاک استفاده از پوشش مالچ توصیه می شود. با این وجود دورتادور نهال تا قطر 20 سانتیمتر را نباید پوشاند.

12 - استفاده از سایبان در خزانه نخل روغنی به دلیل حساسیت نهال های تازه کشت شده به آفتاب سوختگی و Blast الزامی می باشد. این موضوع در مناطق بسیار گرم جهان ضرورت بیشتری می یابد. ارتفاع مناسب برای این سایبان 5/2 متر می باشد.

13 - در صورت استفاده از سایبان (البته در نه مناطق بسیار گرم) نیازی به استفاده از مالچ نیست ولی مبارزه با علفهای هرز باید بطور مستمر و مفید انجام گیرد.

14 - با رعایت تمام موارد فوق و با نگهداری نهال بذری به مدت یک سال در خزانه، گیاه آماده کشت در زمین اصلی خواهد بود.

 

 

 

کاشت :

     نهال های رشد کرده با شرایطی که قبلاً بیان شد آماده کشت در زمین اصلی می باشند. حفر گودال با ابعاد 1 متر و مخلوط نمودن خاک سطح الارض با کود پوسیده حیوانی اولین قدم در این مهم میباشد. خاک باغ باید عمیق و مسطح باشد. ریشه نخل روغنی در هنگام برخورد با قسمت سخت خاک از رشد می ایستد و این توقف رشد، تأثیر منفی مستقیمی در عملکرد و رشد قسمت هوایی گیاه خواهد داشت.

تا جائیکه گیاه حتی قادر به جذب مقدار مناسب و مورد نیاز آب نیز نخواهد بود و باتوجه به نیاز آبی بالای این گیاه، کاهش عملکرد اولین تبعه منفی این موضوع خواهد بود.

علی رغم موارد فوق، خاک مزرعه باید حاصلخیز و دارای تهویه کافی باشد چراکه ریشه این گیاه به هوا و در اصل اکسیژن بالایی نیز نیازمند است.

از آنجا که این گیاه نیاز حرارتی و رطوبتی بالایی دارد، توجه به این دو اصل مهم و کلیدی در انتخاب منطقه مناسب کشت آن در کشور بسیار حائز اهمیت است.

 

شرایط محیطی مناسب برای کشت نخل روغنی :

     اولین شرط لازم برای مناسب بودن یک منطقه جهت کشت نخل روغنی تأمین نیازهای حرارتی این گیاه است.

باتوجه به منشاء این محصول روغنی که نواحی آفریقایی و استوایی بوده است، نیاز حرارتی آن نیز کاملاً روشن است. این گیاه به حرارت روزانه 30 - 25سانتیگراد در طول سال نیازمند است.

یکی از عوامل مهم در تحریک گیاه به تولید برگ جدید حرارت می باشد. در ضمن با عنایت به این موضوع که به دلیل تشکیل گلها در قاعده هر برگ، مقدار برگهای تولید شده در گیاه نمایانگر تعداد کلاسترها یا همان عملکرد گیاه است. رابطه مستقیم بین تعداد برگ و عملکرد گیاه قابل استنتاج می باشد.

براساس تحقیقات انجام گرفته، کاهش دما از میزان یاد شده تولید برگ جدید را کاهش داده و در نتیجه آن تعداد گلها به دلیل تولید نشدن گل جدید نیز کاهش می یابد که در پی آن کاهش عملکرد صورت خواهد گرفت. علاوه بر این کاهش دما، حساسیت گیاه را نسبت به بیماریها افزایش داده و گیاه برای ابتلا به بیماری و حتی حمله آفات مساعدتر خواهد شد.

از دیگر موارد مورد نیاز گیاه، نور فراوان می باشد. نیاز نوری این گیاه بیش از حالت معمول است. چنانچه در مناطقی که در طول سال زمانهای ابری زیادی دارند توصیه نمی شود.

نیاز بالای نوری این گیاه به دلیل ماده سازی بالا و تولید روغن در آن می باشد. آزمایشات انجام شده، نشان می دهدکه نور زیاد باعث رشد برگها شده و متعاقب آن به دلیل افزایش سطح برگ که در واقع سطح فتوسنتزکننده است و افزایش در ماده سازی عملکرد گیاه افزایش می یابد و حتی تعداد گلهای بیشتری نیز تولید می شود.

نیاز دیگر گیاه آب فراوان است، بطوریکه کاهش میزان بارندگی بطور مستقیم رشد برگها و حتی تعداد برگهای جدید را کاهش می دهد. این کاهش در سطح و مقدار برگ مکانیسم مقاومتی گیاه در برابر کمبود رطوبت است تا حتی الامکان رطوبت موجود به هر نحو حفظ شده و از دست گیاه خارج نشود. با این تفاسیر در اثرکاهش رطوبت و کاهش سطح وتعداد برگها، تعداد گلها و در نتیجه عملکرد گیاه نیاز کاهش می یابد. طی بررسیهای انجام شده بهترین عملکرد این گیاه مربوط به مناطق گرمسیری دارای 1500 میلی متر بارندگی یا حتی بیشتر می باشد. این ویژگی در انتخاب منطقه موردنظر برای کشت نخل روغنی باید دقیقاً مدنظر واقع گردد. با این وجود در صورت وجود بارندگی با میزان یاد شده، انجام عملیات آبیاری منظم و کافی برای رسیدن به مقدار رطوبت گفته شده الزام می یابد. باید اضافه کرد که با وجود نیاز آبی بالای نخل روغنی ولی بارندگی زیاد (در حد 300 میلی متر) در زمان گرده افشانی و لقاح، باعث کاهش میزان گرده افشانی و کاهش محصول خواهد شد.

 

نگهداری پس از کاشت :

     یکی از مهمترین و شاید اصلی ترین مرحله تعیین کننده میزان عملکرد نخل روغنی و حتی سایر محصولات باغی مرحله داشت می باشد.این مرحله در مورد نخل روغنی نیز اهمیت خاص خود را دارد.

در اینجا به برخی موارد مهم اشاره می شود:

1 - مبارزه دقیق و مستمر با علفهای هرز باغ حداقل تا محدوده ای 2 متری اطراف نهال.

2 - قطع دائمی برگهای خشک شده و یا با سن بیشتر از 6 سال از نزدیکی ساقه (تنه)

4 - قطع کلیه گلهای نر ظاهر شده روی گیاه تا زمان ظهور گلهای ماده (همانطور که قبلاً گفته شد در ابتدای رشد و توسعه نهال کشت شده نخل روغنی، گیاه صرفاً تولید گلهای نر می کند و ظهور گلهای ماده حداقل بعد از 6 ماه آغاز می شود. گلهای نر بودن وجود گلهای ماده عملاً جز مصرف مواد غذایی گیاه کاری نخواهد کرد.

5 - نخل روغنی به نمک های معدنی نیاز دارد. این نیاز معمولاً بالاتر از سایر گیاهان است، لذا این گیاه چنین خاکهایی را می پسندد.

6 - نخل روغنی در زمان جوانی به دلیل رشد قوی خود نیاز زیادی به کودهای ازته و به عبارتی نیتروژن دارد.

7 - پس از به بار نشستن نیاز گیاه به سوی پتاس تغییر جهت می دهد. افزایش میزان پتاسیم باعث افزایش تعداد کلاسترهای میوه و همچنین افزایش اندازه میوه ها می گردد.

 

بیماریها و آفات :

     گیاه نخل روغنی دارای بیماریها و آفات چندی می باشد که اغلب با نخل خرما مشترک        می باشند. بعنوان مهمترین آفت این گیاه، سوسک سرخرطومی حنایی می باشد که البته نخل روغنی را بیشتر از نخل خرما می پسندند تا جائیکه بعنوان میزبان اول این حشره شناخته شده است. از دیگر آفات مهم می توان به Strategus beetle, Augo some beetles, Rhinoceros beetles و Palm weevil یا همان Rhynchophora نام برد. سایر آفتاب نظیر زنجره ها، شته و کنه نیز از مهاجمان این گیاه می باشند.

جهت مبارزه با سوسکهای این گیاه اغلب روش طعمه سموم با استفاده از خاک اره و سوین در جوانه انتهایی استفاده می شود.

باید دقت کرد که گیاه زخمی نشود چرا که حشرات معمولاً تخمهایشان را درون اینگونه زخم ها می گذارند. برای مبارزه با موشها استفاده از پوشش توری فلزی اطراف تنه گیاه با ارتفاع مناسب مرسوم می باشد.

تنها نکته مهم بررسی وضعیت قرنطینه ای و پیش بینی وضعیت سوسک حنایی می باشد که در مناطق خرماخیز جهان می تواند مشکلات جدی به لحاظ میزبان بودن نخل روغنی ایجاد کند. برای این منظور تهیه نهال از نهالستانهای کاملاً تأیید شده و مورد اطمینان با ایجاد قرنطینه های ایزوله و فنی حداقل به مدت یک سال قابل بررسی و تأکید می باشد.

 

برداشت :

     زمان برداشت در مورد نخل روغنی بسیار مهم است، چرا که بالاترین عملکرد به لحاظ روغن در میوه هایی حاصل می شود که در زمان مناسب برداشت شوند.

کلاستری که به این وضعیت مناسب رسیده باشد دارای میوه هایی در حالت تغییر رنگ به قرمز هستند و معمولاً در این زمان 6- 5  عدد میوه از آن کلاستر جدا شده و روی زمین می افتد.

اگر از این زمان بیشتر صبر کنیم، میوه ها می ریزند و علی رغم جمع آوری بسیار مشکل، مقدار روغن میوه و حتی کیفیت آن نیز به دلیل طولانی شدن زمان، پایین خواهد آمد.

همچنین اگر بخواهیم میوه ها را زودتر از موعد برداشت کنیم، به دلیل نارسی میوه ها، جداسازی آنها از کلاستر جهت عملیاتهای بعدی مشکل و هزینه برخواهد بود.

هرکلاستر در نخل روغنی با نام اختصاری FFB (Fresh Fruit Brunch) شامل 3000 -1000 عدد میوه که کلاً به وزن 20 -10 کیلوگرم می رسد و در نهایت می توان عملکرد گیاه را 35 -10 تن در هکتار تخمین زد.

 

وضعیت ساختاری میوه :

     میوه نخل روغنی سته بوده که در مباحث باغبانی به قسمت گوشتی آن Pulp و به قسمت سفید رنگ درون هسته عبارت Kernel اطلاق می شود. هر دو قسمت نامبرده شده حاوی روغن         می باشند. اطراف Kernal را پوسته ای چوبی احاطه کرده است که ضخامت این پوسته در ارقام مختلف، تفاوت می کند.

بطور مثال رقم dura دارای پوسته ضخیم و رقم Tenera  پوسته نازک تری دارد.

همچنین رقم Pisifera پوسته ندارد. باتوجه به اینکه بیشترین کاربرد میوه نخل روغنی در تهیه روغن می باشد، می توان گفت که عملکرد این گیاه را میزان روغن آن مشخص می کند. در این خصوص بهترین میوه آن است که دارای پالپ  زیاد، پوسته نازک و Kernal بزرگی باشد.

تحقیقات انجام شده بیانگر آن است که بهترین میوه برای تولید روغن میوه ای است که حاصل تلاقی گرده رقم Pisifera و ماده رقم dura باشد.

نگاهی به نخل روغنی پس از برداشت :

    میوه برداشت شده باید حداکثر ظرف 24 ساعت تحت عملیات روغن گیری قرار گیرد چون با گذشت زمان طولانی تر از آن، شکل گرفتن اسیدهای چرب آزاد باعث تغییر در مزه و بد شدن طعم روغن خواهد شد، لذا احداث تأسیسات فرآوری نخل و روغن گیری باید در نزدیکی باغ باشد.

روغن اولیه حاصل از میوه CPO (Crude palm oil) رنگی بین قرمز و زرد دارد که باید تحت فرایندهای شفاف سازی و خالص سازی قرار گیرد.

باتوجه به اینکه حدود 20% از میوه را روغن شامل می شود می توان عملکرد روغن گیاه را بسته به رقم بین 7 -2 تن در هکتار ارزیابی نمود. در کشور مالزی این مقدار برابر با 2/3 تن در هکتار می باشد که این میزان روغن در هکتار از کلیه محصولات روغنی دیگر بیشتر می باشد. این مقدار در مورد گیاه سویا برابر با 5/0 تن روغن در هکتار می باشد.

در اغلب کشورهای زیرکشت نخل روغنی،تفاله میوه پس از روغن کشی به عنوان مالچ قابل استفاده می باشد. بطور کلی محصول نخل روغنی شامل 2/3 تن در هکتار روغن گوشت (CPO)، 34/0 تن روغن کرنل (PKO)و 42/0 تن گوشت کرنل (PKM) می باشد.

Kernel در نخل روغنی شامل 45% روغن و 55% گوشت می باشد. موضوع جالب در مورد روغن نخل روغنی این است که ترکیبات روغن میوه با روغن Kernal متفاوت است. این تفاوت خصوصیات خاصی را به هرکدام از این دو نوع روغن می بخشد.

روغن حاصل از گوشت میوه (Pulp ) شامل پلاسمتیک و اولئیک اسید می باشد که 5% اشباع شده است.

روغن حاصل از Kernel شامل میرسیتیک و لائوریک اسید و میزان 82% اشباع شدگی می باشد.

 

عملیات های فرآوری روغن :

برای استفاده از روغن نخل، فرایندهایی روی روغن اولیه صورت می گیرد که عبارتند از:

1 – Neutralisation (Degumming)نترالیزاسیون

طی این فرایند اسیدهای چرب آزاد از روغن خارج شده از میوه جدا می گردد. باتوجه به اینکه اسیدهای چرب آزاد می توانند به راحتی با اکسیژن ترکیب شوند و حاصل این ترکیب طعم بدی به روغن می دهد، انجام این مرحله الزامی می باشد.

 

2 - Bleaching (رنگ زدایی)

همانطور که قبلاً گفته شده، روغن استخراج شده از میوه رنگ قرمز تا زرد تیره دارد. این خصوصیت از موارد منفی در رابطه با صنایع روغن کشی بوده که از بازارپسندی آن به شدت می کاهد. به همین دلیل همواره در کارگاه های روغن سازی قسمت مهمی را به خود اختصاص می دهد.

 

3 - Deodorizing (از بین بردن طعم و بو)

     معمولاً روغن استخراج شده از کلیه محصولات گیاهی دارای طعم و بوی اولیه نامطلوب بوده و از بین بردن آنها به بازارپسندی کمک فراوانی می کند. گرچه معمولاً روغن بدون انجام این مرحله قابل استفاده نمی باشد. برای این منظور اغلب از روش عبور بخار آب از میان روغن گرم شده تحت شرایط خلإ استفاده می شود.

پس از انجام 3 مرحله فوق بر روی روغن اولیه مایعی شفاف و روشن حاصل می شود که با نام  RBDPO یا Refined,bleached,deodorized Palm oil شناخته می شود.

این روغن در دمای اتاق به صورت نیمه جامد می باشد و قابلیت های بالایی نظیر استفاده در ساخت مارگارین، مواد شوینده، ساخت بستنی و حتی پخت و پز را داراست.

 

4 - Froctionating of refind palm oil

     طی این فرایند که فقط روی RBDPO انجام می گیرد، دو نوع محصول (روغن) حاصل می شود. انجام این فرایند به طریق سردکردن روغن تحت شرایط کنترل شده خاص صورت می گیرد.

در پایان این مرحله محصولات زیر حاصل می شود:

روغن اولئین                                                                    1- RBD Palm olein

روغن اسیترین                                                  2- RBD Palm Stearin         

روغن اول مایع زرد شفاف در دمای اتاق که درصد اولئیک آن بیش از پلاسمتیک می باشد.

روغن شماره 2 در دمای اتاق به صورت جامد سفید رنگ می باشد که البته با کمی حرارت سریعاً به مایع تبدیل می شود. در این روغن درصد اولئیک کمتراز پلاسمتیک می باشد.

از روغن شماره 1 به دلیل گفته شده اغلب در آشپزی، سرخ کردن و000 استفاده می شود در حالیکه روغن شماره 2 بیشتر در تولید مواد شوینده، مارگارین و سایر فرآورده های روغنی کاربرد دارد.

 

کاربردها:

 پزشکی و داروسازی:

1 - تولید اسیدهای چرب         14C و 12C از روغن Kernel (هسته)

2 - تولید اسیدهای چرب         18C و 16C از روغن Pulp (میوه)

3 - تولید گلیسرین

4 - تولید الکل های چرب (اینگونه الکل ها از مهمترین ضدعفونی کننده ها به شمار می روند)

5 - تولید مسهل های طبی – گیاهی

6 - استفاده در قرص ها و شربتهای حاوی ویتامین های محلول در چربی

 

صنایع غذایی :

1 - تولید مارگارین

2 - انواع مایونز

3 - انواع سس های چرب و نیمه چرب

4 - ساخت روغن سالاد

5 - پخت نان، کیک

6 - صنایع بیسکویت سازی

7 - ساخت و پخت شکلات

8 - ساخت کرم و خامه مخصوص قهوه

9 - صنایع بستنی سازی

10 - مصارف پخت پز خانگی از جمله سرخ کردن، پخت کیک و شیرینی و000

 

صنایع آرایشی :

     به دلیل جذب سریع و راحت روغن نخل روغنی توسط پوست بدن می توان در تولید و ساخت انواع مواد زیر از آن استفاده نمود.

1 – لوسیون و مرطوب کننده پوست

2 – کرمهای آرایشی

3 – کرمهای تغذیه و تقویت پوست

4 – انواع شامپوهای شستشو

5 - انواع شامپوهای نرم کننده مو

6 – شامپوهای بدن

7 – صابون های آرایشی

 

صنایع فلزی :

     از روغن این گیاه بعنوان عامل خنک کنندگی در اغلب ابزارهای برنده، سوراخ کننده و تراشکاری و ابزارهای برنده با لبه های بسیار نازک استفاده می شود. همچنین این روغن بسیار مناسب جهت خنک نمودن تیغه های الماسی مته ها و سایر ابزار می باشد.

 

صنایع چرم :

     استفاده این روغن در صنایع چرم بیشتر به عنوان جلادهنده، نرم کننده و ساخت واکس می باشد. قابل ذکر است که این گیاه کاربردهای جزئی دیگری نیز دارد که از حوصله این بحث خارج می باشد.

درخت خرما


درخت خرما یکی از مقدسترین و قدیمی ترین درختان میوه شناخته شده برای انسان است پیدایش درختان خرما در جهان از دوران دوم زمین شناسی آغاز شده اما زمان پی بردن انسان به ارزش غذایی خرما و کاشت درخت آن به شش هزار سال پیش از میلاد می رسد.

مبدإ اصلی این گیاه به درستی مشخص نیست. بعضی از دانشمندان مبدا اصلی آن را در آسیا و      کرانه های خلیج فارس و گروهی دیگر زیستگاه اصلی خرما را آفریقا یا شبه قاره هند می دانند. در حال حاضر خرما در هر پنج قاره دنیا و در بیش از 30 کشور کشت و مورد بهره برداری میشود.

پیروان یهود خرما را بعنوان یکی از هفت میوه مقدس محترم می شمارند آنها قسمتی از برگ درخت خرما را در یکی از مراسم جشن مذهبی خود مورد استفاده قرار می دهند.

قرآن کریم در سوره مریم آیه های 22 و 23 و 24 می فرماید که حضرت عیسی در زیر یک درخت خرما متولد شده و مریم مادر آن حضرت از همان درخت یک رطب بعنوان هضم کننده غذا واضافه کننده شیر جهت نوزاد تازه متولد شده خوردند. هیچیک از ادیان به اندازه اسلام برای خرما و درخت آن اهمیت قائل نشده است. از 114 سورده قرآن در 17 سوره و از 6336 آیه قرآن در 20 آیه اشاراتی به خرما و درخت آن شده است و خرما تعداد زیادی از ناراحتیها و امراض را معالجه میکند. همچنین آن حضرت در خوردن خرما و نگهداری از درخت آن تأکید می فرمودند

 

استاندارد خرمای مضافتی

 

                                         

 

     خرمای مضافتی میوه گونه ای گیاهی است از خانواده Palmacea‌با نام علمی Phoenix dactylifera این نوع خرما دارای میوه هایی درشت به رنگ بنفش تیره متمایل به سیاه و گوشتدار، پرشهد و خوش طعم است. نوع مرغوب آن که بیشتر در بم و شهداد کرمان به عمل می آید دارای پوستی نازک و بافتی ظریف است و نوع نامرغوب آن پوستی ضخیم و خشک دارد که به سهولت از گوشت جدا می شود و از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست.

   برداشت محصول خرمای مضافتی معمولاَ در سه مرحله انجام می گردد که با توجه به نحوه برداشت، کلاهک از میوه جدا می شود و خرمای عرضه شده باید فاقد کلاهک باشد.

 

آفات زنده:

     عبارت است از کلیه عوامل زنده (حشرات و کنه ها) در هر یک از مراحل زندگی که در نمونه مو رد آزمون موجود باشد.

 

آفت زدگی:

    عبارت است از آثار و بقایای ناشی از فعالیت و تغذیه حشره ها و کنه ها مانند وجود لکه و یا حفره محل تغذیه و وجود فضولات و همچنین وجود آفات مرده، در هر مرحله و یا قطعات مختلف بدن آنها

 

آلودگی به مواد خارجی:

     به هر گونه ماده غیر از خرما از قبیل خاشاک و سایر قطعات ریزاندام های گیاهی و نیز پر و فضولات پرندگان و همچنین اشیاء فلزی و شیشه  سنگ ریزه اطلاق می شود.

 

پوسیدگی:

حالتی را گویند که رشد میوه به دلائلی متوقف مانده و تمام یا قسمتی از میوه پوسیده شده است.

 

ترشیدگی:

    حالتی است که در نتیجه فعالیت باکتریها و مخمرها در شرائط مناسب مانند بارندگی و ازدیاد رطوبت به وجود می آید.

 

تغییر رنگ:

     حالتی است که خرما در عوامل زیست- محیطی نامناسب و یا در اثر تخمیر و اکسیداسیون، رنگ طبیعی خود را از دست داده باشد.

 

خرمای تلقیح  نشده (Partheno Carpy)‌:

یعنی تشکیل میوه بدون عمل لقاح که دو حالت دارد.

الف- تشکیل میوه بی دانه که حالت عمومی پارتنوکارپی را نشان می دهد و معمولاَ خرما شکل و اندازه و شیرینی طبیعی خود را بدست نمی آورد و رنگ آن نیز روشن تر از خرمای تلقیح شده است.

ب- تشکیل میوه دانه دار که در این حالت پارتنوکارپی مسلماَ با پارتنوژنر (بکرزایی) همراه است ولی سایر مشخصات خرما مطابق بند الف است.

 

خرمای صنعتی:

    به خرمایی اطلاق می شود که از حیث درجه بندی در درجات پایین تر از استاندارد قرار می گیرد و در صنعت با تغییر شکل ظاهری میوه در صنایع تبدیلی و صنایع غذایی وابسته نظیر شیرینی سازی، تهیه شیره خرما، تهیه قند مایع و صنایع تخمیری (تهیه الکل و سرکه) از آن استفاده می شود.

 

رطوبت:

عبارت است از میزان آب قابل تخمیر موجود در خرما

 

شکرک زدگی:

حالتی را گویند که قند موجود در خرما متبلور می شود

 

ارزش و خواص دارویی و درمانی میوه خرما 

     خرما میوه ایی شیرین، خوش طعم و خوش خوراک و در ردیف میو هایی قرار می گیرد که سرشار از کلسیم، فسفر، منیزیم و ویتامین ها بوده که برای تأمین سلامتی بدن بسیار مفید و ضروری می باشند. اسپات خوشه نر خرما که در فارس آنرا تارونه می نامند اگر به صورت تازه مصرف شود بمنظور تقویت کار قلب و کبد بسیار مفید است و مالیدن آن به دندان، باعث تقویت دندان شده از پیوره و چرکی شدن، جلوگیری می کند.

اگر روغن خرما که از خرمای رسیده با مواد میان آن تهیه می شود را با روغن زیتون، مخلوط نموده و روزی چند بار بهم زنند، داروی یکنواختی پدید می آید که برای بهبود زخم معده و سردرد مفید بوده و مالیدن آن به سر، از ریزش مو جلوگیری می کند.

چون آهن خرما زیاد است، با خوردن 15 گرم آن روزانه میتوان رفع نیازمندی از جهت تأمین آهن بدن نمود و کم خونی یا عوارض ناشی از کمبود آهن را به این وسیله برطرف کرد.

بسیاری از دانشمندان از جمله پروفسور Delbet معتقد است که در موارد کمبود منیزیم، زمینه ابتلا به سرطان آماده است. لذا مصرف خرما از جهت داشتن منیزیم، فوق العاده اهمیت دارد، بخصوص آنکه این میوه در مناطقی مصرف می شود که آفتاب، فراوان است (و بعضی تشعشعات آنرا سرطانزا دانسته اند).

منیزیم اثر مخصوصی در درمان جوش و غرور جوانی دارد. از این رو جوانانی که در سن بلوغ هستند و در نقاط معتدل و سرد (غیرمناطق خرماخیز) باشند میتوانند روزانه 2تا3 عدد خرما مصرف کنند.

خرما، در درمان فلج اطفال، مفید است و به مبتلایان این بیماری دادن روزانه چند عدد خرما توصیه میشود. همچنین خرما مقوی سلسله اعصاب می باشد.

اخیراً در آزمایشهای متعددی مشاهده شده که با کمبود منیزیم، قند در ادرار پیدا می شود و وجود منیزیم برای کلیه ها و مثانه، لازم شناخته شده است.

مزه شیرین و خاصیت رفع خلط خرما زیاد است و میتوان 60 گرم آنرا در یک لیتر آب، جوشاند و در مورد زکام و درد گلو و تمام عفونت های ریوی آنرا مصرف نمود.

خرما همچنین یکی از میوه های ملین می باشد. ارزش غذایی این میوه از نظر قند و انرژی زایی، برای ورزشکاران بسیار اهمیت دارد. به عقیده بعضی پزشکان، مصرف روزانه حبه های خرما، یبوست های مزمن را نیز برطرف می سازد.

اخیراً ماده ایی به نام دیوستولنس (Diostulence)، در خرما کشت و استخراج شده که میتوان آنرا نوعی کرتیزن گیاهی دانست و از این جهت آنرا کرتیزن گیاهی نام نهاده اند که کرتیزن انسانی در بدن بهترین داروی ضدحساسیت و آلرژی محسوب شده و برای مبتلایان به بیماریهای روماتیسم و پوست و چشم و بیماریهایی که در نتیجه حساسیت بوجود آمده اند، داروی مفیدی است. خرما نیز همین عمل را انجام می دهد و از حساسیت می کاهد. بعلاوه در کلیه التهابات (پوستی، گوشی، جلوی و 000) موثر بوده و میتوان از خرما برای رفع التهابها استفاده نمود.

براساس بررسی های علمی مشخص شده که مبتلایان به دیابت (بیماری قند) میتوانند به جای قند صنعتی (چغندر قند و شکر) از خرما استفاده نمایند زیرا منیزیم موجود در آن، کار کلیه و لوزالمعده را آسان و از طرفی ویتامین B2 موجود در خرما، جاذب مواد قندی سایر غذاهاست.

وجود پتاسیم و منیزیم درخرما، در تعادل یون های بدن نقش موثری داشته و در شستشوی خون از مواد زائد اثر شگرف دارد. فسفر، فعالیت های فکری را زیاد می کند و در خرما به مقدار کافی وجود دارد. فسفر که وجودش در اعصاب و مغز ضروری است. از ضعف اعصاب و خستگی جلوگیری مینماید  وبرای تقویت بینایی نیز مفید می باشد.

پودر نرم کننده : گرده گل نخل نر به عنوان پودر نرم کننده پوست صورت و دست به کار می رود. پس از جمع آوری گرده، آنرا در ماسوله ایی ریخته و به تدریج بکار می برند.

داروی شکسته بندی: روی هسته خرما، پوسته سفید نازک است که در خرمای خارک و خشک، به آسانی از هسته جدا می شود. این پوسته نازک را شکسته بندها، در گذشته به عنوان دا رو بکار می برده اند.

طبق تحقیقاتی که اخیراً توسط جهاددانشگاهی خوزستان با همکاری اداره کل صنایع این استان، روی هسته خرما بعمل آمده است نشان می دهد که هسته خرما، بین8 تا10 درصد روغن دارد که این مایع، ماده اولیه صنایع شوینده، و پاک کننده  مانند انواع شامپو، پودرلباسشویی و صابون، گزارش شده است

اساسی ترین مشکلات صنعت خرما :

 

1 – ارزش پائین خرمای کشورمان در بازارهای بین المللی هرچند بخشی متوجه تولیدکنندگان (نخلداران) به دلیل تولید خرمای نامرغوب و غیربهداشتی می باشد. بخش عمده  این ناکارآمدی ناشی از عدم وجود امکانات صاحبان صنایع از تکنولوژی مدرن بسته بندی، فرآوری، انبارداری، رعایت نکردن استانداردهای بین المللی و منطقه ای و عدم درک مناسب از ضرورت رعایت استانداردها و در نهایت عدم آشنائی تعدادز ای کافی تجار و صادرکنندگان با روشهای نوین بازاریابی و ناتوانی در شناخت نیازهای بازار و چسبندگی به بازارهای سنتی است.

 

2 – وجود حدود 55000 هکتار ارقام بذری و 30000 هکتار باغات درجه 3 که بعلت اقتصادی نبود که خیز انتفاع نداشته و بخش عمده ای از محصول تولیدی بعنوان ضایعات از گردونه تولید خارج می گردد.

 

3 – از صنایع تبدیلی موجود تعدادی غیرفعال می باشد و تعداد قابل توجهی از آنها فاقد استاندارد بهداشتی بوده و در بسته بندی و هسته گیری از تکنولوژی مدرن بهره گیری نمی‌گردد.

 

4 – مکانیزه نبودن عملیات از جمله گرده افشانی، تکریب و بالا بودن هزینه های تولید

 

5 – پائین بودن سرمایه گذاری در اصلاح وبازسازی نخیلات و همچنین صنایع تبدیلی و تکمیلی

 

6 – ظرفیت محدود گلخانه کشت بافت خرما و ناکافی بودن نهال های کشت بافتی و نهالهای پاجوش ارقام مرغوب و صادراتی و متناسب نبودن آنها با توسعه و حذف و جایگزینی ارقام بذری و نامرغوب.

 

7 – عدم شناخت عمل دقیق عارضه خشکیدگی خوشه خرما که هر سال خسارت هنگفتی از این عارضه متوجه نخلکاران می گردد.

 

8 – عدم وجود ارتباط ارگانیک بین تحقیقات، ترویج، اجرا و تولیدکنندگان

 

9 – فعال نبودن رایزن های اقتصادی در بازارهای بین المللی جهت بازاریابی و انجام تبلیغات برون مرزی.

 

10 – عدم حمایت ویژه از صادرکنندگانی که محصول خرما را با کیفیت و قیمت بالا به فروش می‌رسانند و حمایت از کلیه صادرکنندگان بطور یکسان و تنها باتوجه به وزن محموله های صادراتی و به عبارتی از بعد کمی صورت می گیرد.

 

اهداف و استراتژی ها :

 

1 – حذف ارقام نامرغوب و جایگزینی با ارقام با کیفیت و صادراتی

 

2 – حمایت از تولیدکنندگان کشت بافت خرما و واردنمودن نهال های مرغوب و با کیفیت بالا برای تأمین نیازهای اصلاح و بازسازی باغات درجه 2 و 3

 

3 – بهداشتی نمودن تولید و پیگیری اجرای عملیات HACCP در فرآیند فرآوری.

 

4 – توسعه صادرات خرما از طریق بهبود کیفیت تولید، بسته بندی مناسب با ارتقاء تکنولوژی صنایع بسته بندی، فرآوری و در نهایت بالابودن ارزش خرما در بازارهای بین المللی.

 

5 – حمایت از صنایع تبدیلی و تکمیلی و صنایع جانبی خرما در راستای بالا بردن ارزش افزوده.

 

6 – فعال و پویا نمودن ستاد خرما در راستای طرح و بررسی و ارائه راهکار مشکلات کاران خرما.

 

7 – توجه جدی به تولید محصول ارگانیک

 

8 – توانمندسازی نخلکاران در مدیریت تولید و حمایت از تشکلهای تولید در مراحل تولید، احداث کارگاههای فرآوری و صنایع تبدیلی عرضه و صادرات خرما.

 

9 – حمایت از صنعت بیمه خرما و توسعه آن مطابق با اهداف برنامه چهارم

 

10 – بهبود بخشی خرید تضمینی در حمایت از باغداران و ارتقاء کیفیت محصول خریداری شده.

 

11 – همکاری در شناسائی بازارهای هدف برای گسترش و توسعه صادرات

 

12 – تهیه بانک اطلاعاتی خرما در رابطه با تحقیقات، یافته های علمی، مقالات

مشخصات برخی ارقام تجاری خرمای ایران

ردیف

نام رقم

منشاء

جنس میوه

رنگ خارک

رنگ میوه

شکل میوه

کیفیت

نحوه مصرف

عملکرد(کیلوگرم درهکتار)

صفت ویژه

1

استعمران

خوزستان

نیمه خشک

زرد

قهوه ای روشن

کمی کشیده

مرغوب و تجاری

رطب و خرما

5473

رقم تجاری و صادراتی کشور

2

پیارم

حاجی آباد هرمزگان

نیمه خشک و گوشتی

زرد

قهوه ای روشن  

دراز و کشیده

درجه یک و تجاری

خارک ، رطب و غالبا" خرما

6427

بهترین خرمای تجاری کشور

3

زاهدی

خوزستان وبقیه استانهای خرماخیز

نیمه خشک

زرد

قهوه ای روشن

گرد و کوتاه

مر غوب و تجاری

خرمای خشک

5000

قابلیت حمل و نقل و انبارداری بالا

4

برحی

خوزستان وبقیه استانهای خرماخیز

تر

زرد

قهوه ای روشن

کروی و گرد

 مرغوب و تجاری

خارک، رطب،خرما

3472

غالبا" بصورت خارک وارد بازار میشود 

5

مرداسنگ

هرمزگان- کرمان

تر

زرد

قهوه ای روشن

گرد و کوتاه

مرغوب

رطب ، خرما

4500

حساس به کنه

6

حلاوی

خوزستان

نرم و نیمه خشک

زرد متمایل به قهوه ای

قهوه ای طلائی

نسبتا" کشیده

نسبتا" مرغوب

خرما - رطب

4500

خاصیت انبارداری بالا، پر شهد و پر محصول

7

کبکاب

بوشهر ویزد

تر

زرد

قهوه ای روشن

کشیده و قطور

مرغوب و تجاری

خرما - رطب

2556

پر محصول و پر شهد وشیره دار

8

دیری

خوزستان

خشک و صادراتی

قرمز

قهوه ای روشن 

دراز و کشیده

مرغوب و تجاری

خرما - رطب

5190

قابلیت  حمل و نقل و انبارداری بالا

ردیف

نام رقم

منشاء

جنس میوه

رنگ خارک

رنگ میوه

شکل میوه

کیفیت

نحوه مصرف

عملکرد(کیلوگرم درهکتار)

صفت ویژه

9

مضافتی

کرمان(بم- جیرفت) سیستان و بلوچستان

تر

قرمز رنگ

قهوه ای روشن تا تیره

دراز و استوانه ای شکل

مرغوب و تجاری

رطب ، خرما

66878

دراز و استوانه ای شکل

10

آل مهتری

میناب

تر

زرد

زرد مایل به قهوه ای روشن

کوچک و کشیده و هسته درشت

درجه 2

رطب ، خرما

4000

زودرس ترین رقم ، هسته درشت دارد

11

شاهانی

فارس

نیمه خشک 

زرد

قهوه ای طلائی

کشیده و دارای نوک باریک

مرغوب و تجاری

خارک ،  رطب و خرما

4776

انواع میان رس ودیرس و بسیار مطلوب

12

ربی

سیستان و بلوچستان

نیمه خشک و گوشتی

زرد

قرمز  

دراز و کشیده

درجه یک و تجاری

رطب ، خرما

5796

میان رس

13

خضراوی

عراق بعد خوزستان

نیمه خشک

زرد

قهوه ای روشن

تخم مرغی شکل

درجه 2 و 3

خارک ، رطب

4000

ز ود رس ونرم

14

خاصوئی

خوزستان ، هرمزگان و بوشهر

تر

زرد

قرمز

کوچک 

بسیار مرغوب 

رطب ، خرما

4500

زودرس

15

شکر

خوزستان، ،بوشهر

نیمه خشک

زرد

زرد،قرمزوسفید

تخم مرغی شکل

نسبتا" مرغوب

خارک ، خرما

4500

دیررس

16

هلیله ای

فارس

تر

زرد

زرد

_

_

خارک ، رطب

3500

دیر رس ترین ارقام

17

بریم

خوزستان

تر

زرد

صورتی متمایل به زرد

بیضی شکل و نوک تیز

مرغوب ، تجاری

خارک، رطب ،خرما

4500

زود رس

18

اشرسی

عراق ، کرمانشاه

نیمه خشک

زرد

قهوه ای

بسیار درشت

درجه 2

خارک ، خرما

 

چیپس خرما محصولی جدید در ایران

چیپس خرما آرات Chopped dates 
این محصول از ارزش غذایی بالایی برخوردار میباشد و برای تمامی گروههای سنی مفید و مقوی است.همچنین بیماران دیابتی که بعلت داشتن قند در رنج میباشند میتوانند از این محصول بدون هیچ نگرانی استفاده نمایند.از مزایای دیگر این محصول به قابلیت حمل آن ( مانند آجیل ) ، ماندگاری بالا نسبت به خرماهای دیگر و بدون هسته بودن آن اشاره کرد .چیپس خرمای آرات برای استفاده با چای بجای قند و ... محصولی کاملا بهداشتی و مورد تائید کشورهای اروپایی و آمریکایی میباشد.این محصول دارای استانداردهای جهانی HACCP و ISO9001 میباشد. این محصول بصورت بسته بندی های 250 گرمی و کارتنهای 4 کیلویی عرضه میگردد.
 

ارزش غذایی 100 گرم این محصول به شرح زیر می باشد:

انژی 230 تا 260 کالری
کربوهیدرات 62 تا 73 گرم
آب 12 تا 19 درصد
پروتئین 20 تا 50 درصد
فسفر 50 میلی گرم
منیزیم 89 میلی گرم
ویتامین B2 به مقدار 06/0 میلی گرم
ویتامین B1 به مقدار 03/0 میلی گرم
ویتامین C به مقدار 6/2 میلی گرم
آهن به میزان 6/2 میلی گرم
 

 

 

برگزاری کارگاه آموزشی HACCP توسط دفتر یونیدو و سازمان جهادکشاورزی استان های خرماخیز

 

پروژه مدرنیزاسیون وتوسعه صنایع فراوری خرما در تاریخ 16/12/1381 طی موافقتنامه ای به نام " پروژه مدرنیزاسیون و توسعه صنایع فرآوری خرما " بین سازمان ملل متحد(یونیدو)و معاونت باغبانی منعقد گردیده است. طبق این قرارداد، زمان شروع اجرای پروژه از زمان آغاز دو سال ذکر شده است. این پروژه در مهر ماه 1382 آغاز شده است.                                                      

این پروژه یک بخش اصلی از چارچوب خدمات کشوری یونیدو برای توسعه پایدار Country Service Framework (CSF) صنایع زیست محیطی در ایران است .اهداف خدمات پیشنهاد شده ، افزایش سهم اقتصادی بخش غیرنفتی ، توسعه پایدار صنایع قابل رقابت ، اشتغالزایی ، افزایش درآمد عمومی، همکاری در زمینه کاهش شرایط سخت اقتصادی جامعه، توسعه صنایع کوچک و وپیش قدم شدن زنان در توسعه ، مدرنیزه کردن ( (SME متوسط  صنایع کشاورزی و سرمایه گذاری در صنایع  می باشد. از جمله سازمان ها و مراکزی که به نحوی در اجرای این پروژه مشارکت دارند می توان از معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی (اداره کل نخیلات )، مؤسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری، سازمان توسعه تجارت ایران، اداره کل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ،دفتر صنایع تبدیلی کشاورزی ،وزارت صنایع و معادن نام برد.

 

برنامه کارگاه آموزشی HACCP و بازدید از کارگاه های انتخابی پروژه یونیدو در سال 1385

آموزش توسط کارشناسان ملی ارائه می گردد.

 

استان فارس                         31/4/85 تا 2/5/85

استان بوشهر                         3/5/85  و 4/5/85

استان خوزستان                       8/5/85 و 9/5/85

استان کرمان                         4/5/85 و 15/5/85

منطقه جیرفت و کهنوج           16/5/85 و 17/5/85

استان هرمزگان                    18/5/85 و 19/5/85


گردوی ایرانی


نام عمومی:گردوی ایرانی یا انگلیسی

نام علمی:juglans regia

درختی خزاندار و بزرگ گسترده اما نه زیاد متراکم می باشد.توجه قابل ملاحظه ای به فواید گردو در سلامتی انسان شده زیرا که مصرف میزان متعادل ان سطح کلسترول لیپوپروتئین کم تراکم را تا حدود ۱۶٪در مردان کاهش میدهد.نشان داده شده که این میزان کاهش برای کم کردن خطر احتمالی جمله های مغزی و قلبی کافی می باشد.

گرده افشانی توسط باد انجام میشود.در اب و هوای معتدله خنک تا گرم رشد خواهد کرد.اقلیم های خنکتر نیاز به ازقام زود بالغ دارند.دماهای خیلی بالا(بیشتر از ۳۸درجه) می تواند به پوست سبز اسیب برساند و باعث کیفیت ضعیف مغز شود.

سرمای دیررزس بهاره می تواند به گل ها و شاخه های جدید اسیب بزند.

نیاز ابی ان حداقل ۷۶۰ میلمتر بارندگی مورد نیاز بوده و ابیاری در مناطق خشکتر مفید خواهد بود.کمبود ابیاری(جایی که تنش ملایم اب در اواسط فصل پس از گلدهی اما قبل از اینکه گیاه برای پر کردن نات نیاز شدید به کربوهیدرات داشته باشد بکار برده میشود)ممکن است گلدهی و تولید نات را بهبود بخشیده و رشد رویش را کاهش میدهد.

هوای مرطوب در زمان برداشت باعث لکه دار شدن مغز و پوسته چوبی میشود.درختان در سطح ایستایی بالای اب در خاک می تواند اسیب ببیند و نیاز به زه کشی خاک تا عمق ۳متر دارند.حساس به پوسیدگی قترچ ریشه در شرایطی است که به مدت طولانی در معزض خاک مرطوب قرار می گیرد.

هوای خنک و مرطوب بهار را نمی پسندد.این شرایط درختان را به سوختگی باکتریایی مستعد سازد.

اگر در معرض بادهای مستمر قرار گیرد بسیار کند رشد کرده و محصول میدهد.

تکثیر معمولا از طریق پیوند است وگاهی کوپیوند وصله ای.در مناطق گرم ممکن است با استفاده از پیوندک خفته در فضای باز انجام شود.در پایه و پیوندک هاب ضعیف تر نیاز است که از پیوندک رومیزی و دمای ۲۶تا۲۸ درجه استفاده گردد.کارهای اخیر نشان داده است که میتوان با استفاده از اگروباکتریوم که تومورهای در قلمه شاخه تحریک کرده از انها ریشه هایی به اسانی بیرون می اید.

گردو ابتدا در سیستم مربعی با فواصل ۱۲تا۱۸ متر کاشته می شد.ارقام کالیفرنیایی جدید بسیار متراکم بوده و سیستم مربعی ۹متر توصیه میشود.

تربیت و هرس نخستین یصورت پیشاهنگ مرکزی صورت گرفته و پس از ان هرس کمتری موردنیار است.

درختان خوب در سالهای ۴تا۵ و ارقام ضعیف سالهای ۸تا ۱۰ اولین بار برداشت میشود.

زمان باروری و تولید کامل سالهای ۱۰ تا ۲۰

زمان شکفتن جوانه در بهار است و زمان گلدهی ۱۰ تا ۱۲ روز پس از باز شدن حوانه ازاد است و تمام گلهای ماده ۱۵ تا ۱۸ روز دیرتر

 نیاز به ازت و پتاسیم متوسط و مقدار کمی فسفر نیاز دارد.گردو به کلسیم پاسخ داده و دادن اهک مفید است.

عمر معمول باردهی ۵۰تا۱۰۰ سال است

ترخون



در کتب سنتی با نام های «ترخون»، «طرخون» ، «الحوزان»، گفته شده است به فرانسوی آن
را Estragon و Amose petit dragon و Forgon و Dragone و به انگلیسی Taragon و Estragon گفته می شود، گیاهی است از خانواده Compositae تیره فرعی Radeae نام علمی آن Artemisia dracunculus L می باشد.
مشخصات
طرخون گیاهی است پایا. ساقه آن زیاد بلند نمی شود و ارتفاع آن در حدود 60 سانتی متر . برگهای آن سبز تیره. دراز، باریک و نوک تیز و متناوب و بدون دمبرگ برگهای پایین ساقه کمی بزرگتر و تقریبا دندانه ها آن را به 3 قسمت تقسیم می کند و نوک تیز است. گلهای آن سبز مایل به زرد به صورت خوشه که از کنار برگها وصل به ساقه ظاهر می شود.
تکثیر آن با توجه به این که دانه های آن اغلب عقیم است،معمولا با تقسیم کردن و کاشت پایه های ان در بهار یا پائیز انجام می گیرد، ولی از طریق کاشت تخم آن در بهار یا پائیز نیز در بعضی مناطق تکثیر می شود.
این گیاه بومی کوهستانهای سرد اروپا و آمریکا و مناطق مختلف روسیه و سیبری است.
با این که بومی مناطق سرد است ولی از سرمای شدید زمستان در سالهای خیلی سرد لطمه می بیند و باید با برگ و خاشاک و کود آن را حفظ نمود.
در ایران معمولا کاشته می شود و در سبزی خوردن به طور خام و در سالاد بعضی از اشخاص مصرف می کنند.
ترکیبات شیمیایی
از نظر ترکیبات شیمیایی در طرخون طبق بررسی دانشمندان وجود یک ماده تلخ و اسانس روغنی فرار مشخص شده است.
گیاه
دارای حدود 3/0 درصد اسانس روغنی است. اسانس روغنی آن شامل 70-60 درصد متیل چاویکول و مقداری پی متوکسی سینامیک الدئید است ماده متیل چاویکول که آن را استراگول هم می گویند از نظر شیمی یک آثر میتیلیک از چاویکول است.
چاویکول یک ماده روغنی و به طور قوی ض عفونی کننده است که از گیاه Betel گرفته می شود و گیاه بتل نوعی فلفل سیاه خزنده است که بومی هند می باشد و نام علمی آن Piper betel L است که در بخش خاصی در جلد دیگر این کتاب خواهد آمد.
خواصکاربرد
طرخون از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی گرم و خشک است و نوع وحشی آن خیلی گرمتر و خشکتر از نوع مزروع و کاشته شده آن است و دارای قوه تخدیر می باشد. از نظر خواص برگها و سرشاخه های گلدار آن که مورد استفاده است معطر و اشتها آور و مقوی معده و محرک و کمی ضد انگل است. اگر در دهان جویده شود تلخ و کمی مخدر است و برای مدتی حس چشایی را کاهش می دهد و ضد اسکوربوت است و برای جلوگیری از خونریزی لثه و التیام زخمهای دهان نافع است . بادها و گازها و اخلاط لزج را تحلیل می برد و انسداد مجاری را باز می کند و خشک کننده رطوبتها یم باشد. اگر آب تازه آن را با سرکه رقیق گازدار مخلوط کرده و بخورند برای جلوگیری از ابتلا به آبله و سرخچه و ممانعت از ایجاد علل وبایی در بدن مفید است. آشامیدن آب بعد از جویدن آن در دهان خیلی لذید است . برای گرم مزاجان مضر است و اسراف در خوردن آن موجب قطع باه می شود از این نظر اشخاص گرم مزاج باید با بقولات سرد بخورند و برای سینه خوب نیست و ایجاد خشونت در سینه می کند لذا باید با عسل خورده شود و خیلی بطئی الهضم است و لذا با کرفس خورده شود.
ریشه طرخون وحشی را معمولا عاقرقرحا نیز می گویند که خواص آن در جای خود تحت عنوان عاقرقرحا بحث می شود.

ترخون و خواص آن

ترخون یک گیاه قدیمی چند ساله است که که ارتفاع آن ممکن است به 60سانتی ‏متر و بیشتر نیز برسد. ترخون دارای برگ‏ های سبزرنگ بلند و باریکی است که ضعیف نیز می ‏باشند. گیاه ترخون از خانواده‏ی گل آفتاب‏ گردان ‏ها است. گل ‏های این گیاه زرد رنگ هستند که در فواصل تیر تا مهر ماه شکوفه می ‏دهند. قدمت این گیاه به 500 سال قبل از میلاد برمی ‏گردد ترخون برای اولین بار در مناطق جنوبی روسیه و سیبری دیده شده است.
امروزه 2 نوع از این گیاه کشت می ‏شود: روسیه و فرانسه.
برگ‏ های گونه فرانسوی براق‏ تر و تند و تیزتر از گونه ‏ی روسیه‏ای آن می ‏باشد. اکثر ترخون‏هایی که به منظور استفاده در تجارت و بازرگانی استفاده می ‏شوند از برگ‏ های خشک شده‏ی گیاه ترخون فرانسوی حاصل می ‏شوند. البته برخی معتقدند که این گیاه آلمانی می باشد و به اشتباه فرانسوی نام گرفته است.
خواص مفید ترخون

ترخون منبع بسیار خوبی از آهن ()، کلسیم () و منگنز می‏ باشد. این سبزی همچنین دارای پتاسیم ()، منیزیم ()و ویتامین ‏های A () و C ()می ‏باشد.
ترخون بیشتر به صورت یک سبزی در پخت و پز استفاده می ‏شود اما از آن برای مصارف پزشکی نیز استفاده می ‏کنند. به دلیل داشتن خاصیت بی‏ حس‏ کنندگی در دهان، یونانیان باستان این گیاه را برای تسکین دندان درد () می‏ جویدند. این گیاه همچنین در قرون وسطی به عنوان یک پادزهر برای درمان سم مارگزیدگی استفاده می ‏شد. از دیگر خواص مفید ترخون می ‏توان به مواردی چون کمک به هضم بهتر غذا، مسکن ملایم و یک کمک کننده‏ ی خوب به پیشگیری از بیماری‏ های قلبی () و چاقی () اشاره کرد(البته به شرط این که به جای نمک استفاده شود.).

از قدیم الایام برای درمان دردهای شکمی و افزایش اشتها () از ترخون استفاده می ‏شده است. ترخون تنظیم کننده قاعدگی () در زنان است. این گیاه مخصوصاً اگر به شکل دم کرده مصرف شود برای رفع خستگی () و آرامش اعصاب () بسیار سودمند است به همین دلیل برای افراد بیش فعال مفید است.
ترخون تولید صفرا به وسیله ‏ی کبد () را افزایش می‏ دهد و به این ترتیب به هضم و گوارش غذا کمک می‏کند و موجب افزایش سرعت فرایند سم ‏زدایی در بدن می‏ شود.
افرادی که فشار خون بالای ()ی دارند می‏توانند از این سبزی به جای نمک در غذا استفاده نمایند.
ترخون توانایی بسیار زیادی برای مبارزه با کرم‏های روده‏ای نیز دارد.
خواص مفید روغن ‏های فرار ترخون:

روغن‏های ضروری ترخون به وسیله‏ تقطیر با بخار آب از برگ ‏ها و گل ‏های این گیاه استخراج می‏شوند و شامل سینئول، استراگول، اوسیمن و فلاندرن می ‏باشند.
روغن ‏های ضروری یا همان اسانس های فرار موجود در ترخون دارای خواص زیادی می باشند که از آن جمله می توان به مواردی چون ضدرماتیسم، اشتها آور، کمک به بهبود گردش خون، کمک به گوارش بهتر غذاها، برطرف‏ کننده بوی بد، قاعده‏آور، محرک و کرم‏ زدا اشاره کرد.
حالا چگونگی تاثیر روغن‏های فرار بر روی برخی بیماری‏ ها را برای ‏تان توضیح می ‏دهم:
*
ضد روماتیسم

بد نیست که بدانید دو عامل مهم در ایجاد رماتیسم (درد مفاصل ()) و آرتریت (التهاب و ورم مفاصل ()) دخیل هستند؛ 1) گردش خون و لنف نامناسب مخصوصاً در اندام‏ هایی مثل دست و پا و 2) تجمع مواد سمّی مانند اسید اوریک در بدن. خوب با این توضیحات برای درمان این بیماری باید 2 اتفاق بیفتد: یا این که ماده ی درمان کننده به جریان خون کمک کند و آن را آسان ‏تر نماید یا باید سم ‏زدا باشد یعنی باید سم‏ ها را از بدن خارج کند.
روغن ‏های فرار ترخون بیشتر به دلیل اول برای این بیماری مفید هستند یعنی توانایی بسیار خوبی برای افزایش جریان خون دارند. بدین ترتیب موجب گرم شدن ناحیه ی آسیب دیده می ‏شوند و علاوه بر این نمی ‏گذارند که اسید اوریک در آن مکان‏ های خاص تجمع کنند. ترخون همچنین به سم‏ زدایی نیز به ‏وسیله‏ ی تحریک دفع ادرار و مدفوع کمک می‏ کند.

*
اشتهارآور
ترخون ترشح شیره‏ های گوارشی معده را تحریک می ‏کند و به همین دلیل موجب افزایش اشتها می ‏شود. این اتفاق درست در زمانی شروع می ‏شود که شما آن را در دهان تان قرار می ‏دهید جایی که در آن بزاق تولید می‏ شود. در قسمت ‏های پایین‏ تر دستگاه گوارشی، شیره‏ ی معده و صفرا ترشح می ‏شوند تا اگر غذایی در معده باشد سرعت هضم مواد غذایی را افزایش دهند و اگر نباشد و به عبارتی معده خالی باشد به نوبه ‏ی خود موجب افزایش اشتها شوند.
*
کمک به بهبود گردش خون
روغن ‏های فرار موجود در ترخون گردش خون و مخاط را بهبود می ‏بخشند و به توزیع مناسب مواد مغذی، اکسیژن، هورمون ‏ها و آنزیم ‏ها در سراسر بدن کمک می ‏کنند.
*
کمک به هضم مواد غذایی
این روغن‏ها یا به عبارتی اسانس ‏ها همان ‏طور که در بالا ذکر شد موجب افزایش شیره‏ های گوارشی در سراسر دستگاه‏ گوارش می ‏شوند و بدین ترتیب به افزایش توانایی بدن به هضم مواد غذایی از طریق تجزیه‏ ی غذاها به مواد مغذی مختلف کمک می کند(ترخون به خصوص برای هضم پروتئین‏ ها و چربی‏ های گوشت کمک کننده ی خوبی است) و به وسیله‏ ی تحریک حرکات دودی روده‏ ها موجب تسهیل حرکت غذاها در کل سیستم گوارشی می ‏شوند.

*
بوزدایی
بوی تند و معطر ترخون برای دور کردن بوی بد از بدن استفاده می ‏شود. ترخون همچنین موجب مهار رشد میکروب ‏های روی پوست نیز می ‏شود و به این ترتیب موجب کاهش بیشتر بوی بدن می ‏شود.
*
قاعده‏آور
ترخون قاعدگی را آسان ‏تر و آن را منظم می ‏کند. علاوه براین، ترخون موجب تسکین مشکلاتی چون دردهای شکمی، حالت تهوع، خستگی و دیگر آزار و اذیت‏های این دوران ()خواهد شد.
*
محرک
ترخون موجب تحریک و تهییع مغز، سیستم عصبی، سیستم گوارشی، سیستم گردش خون و سیستم هورمونی(اندوکرینی) می ‏شود. به عبارتی این گیاه به نوبه ‏ی خود همه ‏‏ی سیستم ‏های متابولیکی را تحریک می ‏کند و در نتیجه رشد و ایمنی بدن را ارتقا می بخشد.
*
کرم‏زدا
سمیّت این روغن کرم ‏های بدن را می ‏کشد. این ها شامل کرم‏های گرد و نواری که در روده یافت می ‏شوند، کرم قلاب‏ دار که می تواند به هر جایی از بدن برود و حتی کرم حشره که بر روی زخم‏ ها () وجود دارد، می‏ شوند.
البته دقت داشته باشید که تا وقتی این روغن‏ ها به صورت موضعی و خارج از بدن استفاده می ‏شوند جای نگرانی وجود ندارد اما هنگامی که به صورت خوراکی مصرف می‏شوند باید مراقب بود زیرا این‏ها سمّی هستند.
چند نکته که باید توجه کنید:

-
این روغن‏ها به دلیل وجود استراگول سمّی هستند، استراگول نام دیگر میتل چاویکول است و از این رو نباید به کودکان کم سن (زیر 4 سال) و زنان باردار ()داده شود.

-
ترخون را به صورت تازه 10 تا 14 روز می ‏توان در یخچال () نگهداری کرد. اما در فریزر 4 تا 6 ماه قابل نگهداری است.
-
برای خشک کردن ترخون، ابتدا آن را پاک کرده و خوب بشویید و سپس در یک محل تاریک و گرم قرار دهید وقتی که خشک شدند آن ها را درون شیشه‏ ی تمیزی ریخته و در جای خنک و تاریک نگه داری کنید.
ترخون‏های خشک شده دارای طعم و مزه‏ ی همانند ترخون ‏های تازه نیستند، اما به هر حال برای زمانی که سبزی تازه در دسترس نیست مناسب هستند

پرورش توت فرنگی


http://www.coca.ir/wp-content/uploads/2015/01/Strawberry-Wallpaper-3.jpg


تاریخچه توت فرنگی:توت فرنگی میوه ای نسبتا جدید است که تا 250-300 سال قبل به این شکل امروزی وجود نداشت و بیشتر موارد استفاده دارویی داشته است. در قرن چهاردهم در فرانسه توت فرنگی های وحشی از جنگل به زمین زراعتی منتقل شد و از آن به عنوان یک گیاه اهلی استفاده گردید.

ادامه مطلب ...